HẢI QUÂN TRUNG QUỐC

Tổng quan:
– Thành lập: 23/4/1949
– Quốc gia: Cộng hòa nhân dân Trung Hoa
– Lãnh đạo: Đảng cộng sản Trung Quốc
– Quy mô:
+ 300.000 nhân sự tại ngũ (2023)
+ 535+ tàu (2023)
+ 600+ máy bay (2023)
– Hạm đội:
+ 3 tàu sân bay
+ 3 tàu (bến) đổ bộ trực thăng
+ 8 tàu (bến) vận tải đổ bộ
+ 32 tàu đổ bộ tăng
+ 33 phương tiện đổ bộ
+ 51 tàu khu trục
+ 49 khinh hạm
+ 70 tàu hộ tống
+ 109 tàu tên lửa
+ 26 tàu săn ngầm
+ 17+ tàu pháo
+ 36 tàu rà phá bom mìn
+ 79 tàu ngầm
+ 19 tàu tiếp tế
+ 232 phụ trợ
– Lịch sử tham chiến:
+ Nội chiến Trung Quốc
+ Chiến tranh Việt Nam
+ Chiến tranh Trung-Việt
+ Đánh chiếm trái phép Hoàng Sa (1974)
+ Thảm sát Gạc Ma (1988)
+ Hoạt động chống cướp biển ở Somalia
– Trang mạng: http://eng.chinamil.com.cn/armed-forces/navy.htm
– Chỉ huy:
+ Tư lệnh Hải quân: Đô đốc (Thượng tướng Hải quân) Đổng Quân
+ Chính ủy: Đô đốc Tần Sinh Trường
– Không quân Hải quân:
+ Máy bay cường kích: JH-7
+ Máy bay ném bom: H-6
+ Máy bay tác chiến điện tử: Y-8
+ Máy bay tiêm kích: D-8, D-10, D-11, Su-30MK2, D-15
– Trực thăng: Z-8, Z-9, Mi-8, Z-10, Ka-28, AS365
+ Máy bay đánh chặn: D-7, D-8
+ Máy bay tuần tra: Y-8, Y-9
+ Máy bay trinh sát: Y-9
+ Máy bay huấn luyện: JL-8, JL-9
+ Máy bay vận tải: Y-7, Y-9
– Lãnh đạo: Quân ủy Trung ương
– Điều hành: Bộ Quốc phòng CHND Trung Hoa
– Hạm đội khu vực:
+ Bộ chỉ huy chiến trường phía Đông (Hạm đội Đông Hải)
+ Bộ chỉ huy chiến trường phía Nam (Hạm đội Nam Hải)
+ Bộ chỉ huy chiến trường phía Tây
+ Bộ Tư lệnh chiến trường phía Bắc (Hạm đội Bắc Hải)
+ Bộ chỉ huy chiến trường Trung tâm.

Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân (tiếng Trung bính âm: “Zhōngguó Rénmín Jiěfàngjūn Hǎijūn”, tiếng Anh “People’s Liberation Army Navy”, viết tắt PLAN), còn được gọi là Hải quân Nhân dân, Hải quân Trung Quốc, trực thuộc Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA), tác chiến trên biển, là cường quốc hải quân lớn nhất thế giới.

PLAN có nguồn gốc từ các đơn vị hải quân chiến đấu trong Nội chiến Trung Quốc và được thành lập vào ngày 23/4/1949. Trong suốt những năm 1950 và đầu những năm 1960, Liên Xô đã hỗ trợ PLAN dưới hình thức cố vấn hải quân và xuất khẩu thiết bị và công nghệ.

Cho đến cuối những năm 1980, PLAN chủ yếu là một lực lượng ven sông và duyên hải (hải quân nước nâu). Vào những năm 1990, sau sự sụp đổ của Liên Xô và sự chuyển hướng sang chính sách đối ngoại và an ninh hướng tới tương lai hơn, các nhà lãnh đạo quân đội Trung Quốc đã thoát khỏi những tranh chấp biên giới trên đất liền đáng lo ngại. Theo truyền thống phụ thuộc vào Lực lượng mặt đất của PLA, các nhà lãnh đạo PLAN giờ đây đã có thể vận động để đổi mới sự chú ý đối với các vùng biển.

Các quan chức quân sự Trung Quốc đã vạch ra các kế hoạch hoạt động ở chuỗi đảo (chain) thứ nhất và thứ hai, đồng thời đang hướng tới khả năng hoạt động ở vùng biển nước xanh. Các chiến lược gia Trung Quốc gọi sự phát triển của PLAN từ hải quân vùng biển xanh thành “hải quân phòng thủ và tấn công vùng biển xanh”. Khi PLAN mở rộng thành lực lượng hải quân biển xanh, các cuộc tập trận thường xuyên và tuần tra hải quân ở Biển Đông đã được tăng cường, đặc biệt là gần quần đảo Senkaku ở Biển Hoa Đông và đảo Đài Loan mà họ tuyên bố chủ quyền.

Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân bao gồm 5 chi nhánh quân binh chủng: Lực lượng Tàu ngầm, Lực lượng Tàu mặt nước, Lực lượng Phòng thủ Bờ biển, Thủy quân lục chiến và Lực lượng Không quân Hải quân. Với sức mạnh nhân sự gồm 240.000 người, bao gồm 15.000 lính thủy đánh bộ và 26.000 nhân viên không quân hải quân, đây là lực lượng hải quân lớn thứ hai trên thế giới về trọng tải đạt 1.820.222 tấn tính đến năm 2019, chỉ sau Hải quân Hoa Kỳ, và có số lượng lớn nhất các tàu chiến mặt nước lớn của bất kỳ lực lượng hải quân nào trên toàn cầu với lực lượng chiến đấu tổng thể gồm khoảng 500+ tàu mặt nước và tàu ngầm – để so sánh, lực lượng chiến đấu của Hải quân Hoa Kỳ là khoảng 293 tàu.

Lịch sử

PLAN truy tìm nguồn gốc của nó đối với các đơn vị của Hải quân Trung Hoa Dân Quốc (ROCN), những người đã đào tẩu sang Quân đội Giải phóng Nhân dân vào cuối Nội chiến Trung Quốc. Năm 1949, Mao Trạch Đông khẳng định rằng “để chống lại sự xâm lược của đế quốc, chúng ta phải xây dựng một lực lượng hải quân hùng mạnh”. Trong Chiến dịch đổ bộ lên đảo Hải Nam, những người cộng sản đã sử dụng những chiếc thuyền gỗ được trang bị súng bắn tỉa làm phương tiện vận tải và tàu chiến chống lại ROCN. Hải quân được thành lập vào ngày 23/4/1949 bằng cách hợp nhất các lực lượng hải quân khu vực dưới sự chỉ huy của Bộ Tham mưu Liên hợp tại Jiangyan (nay thuộc Thái Châu, Giang Tô).

Học viện Hải quân được thành lập tại Đại Liên vào ngày 22/11/1949, chủ yếu do các giảng viên Liên Xô giảng dạy. Sau đó, nó bao gồm một bộ sưu tập đầy đủ các tàu và thuyền thu được từ lực lượng Quốc dân đảng. Lực lượng Không quân Hải quân được bổ sung hai năm sau đó. Đến năm 1954, ước tính có khoảng 2.500 cố vấn hải quân Liên Xô ở Trung Quốc – có thể cứ 30 nhân viên hải quân Trung Quốc thì có một cố vấn – và Liên Xô bắt đầu cung cấp các tàu hiện đại.

Với sự hỗ trợ của Liên Xô, hải quân được tổ chức lại vào năm 1954 và 1955 thành Hạm đội Bắc Hải, Hạm đội Đông Hải và Hạm đội Nam Hải, và một quân đoàn gồm các đô đốc và sĩ quan hải quân khác được thành lập từ hàng ngũ của lực lượng mặt đất. Trong việc đóng tàu, đầu tiên Liên Xô hỗ trợ Trung Quốc, sau đó Trung Quốc sao chép các thiết kế của Liên Xô mà không cần sự trợ giúp, và cuối cùng Trung Quốc sản xuất tàu theo thiết kế của riêng họ. Cuối cùng, sự hỗ trợ của Liên Xô đã tiến triển đến mức một hạm đội Thái Bình Dương chung giữa Trung Quốc và Liên Xô đã được thảo luận.

Những năm 1950 và 1960

Trải qua những biến động vào cuối những năm 1950 và 1960, Hải quân vẫn tương đối yên bình. Dưới sự lãnh đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lâm Bưu, những khoản đầu tư lớn đã được thực hiện vào việc xây dựng hải quân trong những năm tiết kiệm ngay sau Đại nhảy vọt. Trong Cách mạng Văn hóa, một số chính ủy và chỉ huy hàng đầu của hải quân đã bị thanh trừng.

Lực lượng hải quân đã được sử dụng để trấn áp một cuộc nổi dậy ở Vũ Hán vào tháng 7/1967, nhưng phần lớn lực lượng này đã tránh được tình trạng hỗn loạn ảnh hưởng đến đất nước. Mặc dù chỉ phục tùng Mao và chỉ định các chính ủy trên tàu, nhưng Hải quân vẫn tiếp tục huấn luyện, xây dựng và duy trì các hạm đội cũng như lực lượng phòng thủ bờ biển và vũ khí hàng không, cũng như thực hiện nhiệm vụ của mình.

Thập niên 1970 và 1980

Vào những năm 1970, khi khoảng 20% ngân sách quốc phòng được phân bổ cho lực lượng hải quân, Hải quân đã phát triển vượt bậc. Lực lượng tàu ngầm thông thường tăng từ 35 lên 100 tàu, số lượng tàu mang tên lửa tăng từ 20 lên 200, và việc sản xuất các tàu nổi lớn hơn, bao gồm cả tàu hỗ trợ cho các hoạt động viễn dương, cũng tăng lên. Hải quân cũng bắt đầu phát triển tàu ngầm tấn công hạt nhân (SSN) và tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSBN).

Trong những năm 1980, dưới sự lãnh đạo của Tư lệnh Hải quân Lưu Hoa Thanh (Liu Huaqing), hải quân đã phát triển thành một cường quốc hải quân trong khu vực, mặc dù việc xây dựng hải quân vẫn tiếp tục ở mức thấp hơn so với tốc độ của những năm 1970. Lưu Hoa Thanh là một sĩ quan quân đội, người đã dành phần lớn sự nghiệp của mình cho các vị trí hành chính liên quan đến khoa học và công nghệ. Mãi cho đến năm 1988, Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân được lãnh đạo bởi một Sĩ quan Hải quân. Lưu cũng rất thân thiết với Đặng Tiểu Bình vì những nỗ lực hiện đại hóa của ông rất phù hợp với các chính sách quốc gia của Đặng.

Mặc dù dưới sự lãnh đạo của ông, các xưởng đóng tàu hải quân đã sản xuất ít tàu hơn so với những năm 1970, nhưng công nghệ và cải tiến chất lượng được chú trọng nhiều hơn. Các nỗ lực hiện đại hóa cũng bao gồm các tiêu chuẩn giáo dục và kỹ thuật cao hơn cho nhân viên; cải tổ học thuyết phòng thủ bờ biển truyền thống và cơ cấu lực lượng theo hướng có lợi hơn cho các hoạt động ở vùng nước xanh; và huấn luyện các hoạt động phối hợp vũ trang hải quân liên quan đến tàu ngầm, tàu mặt nước, không quân hải quân và lực lượng phòng thủ bờ biển.

Ví dụ về việc mở rộng khả năng của Trung Quốc là việc thu hồi một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) năm 1980 ở Tây Thái Bình Dương bởi một hạm đội 20 tàu, mở rộng các hoạt động hải quân ở Biển Đông vào năm 1984 và 1985, và chuyến thăm của hai tàu hải quân tới ba quốc gia Nam Á vào năm 1985. Năm 1982, hải quân đã tiến hành thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo phóng từ dưới nước. Hải quân cũng đạt được một số thành công trong việc phát triển nhiều loại tên lửa đất đối đất và không đối đất, nâng cao năng lực cơ bản.

Năm 1986, đơn đặt hàng của Hải quân bao gồm 2 SSBN lớp Hạ (lớp Xia) được trang bị 12 tên lửa CSS-N-3 (JL-1) và 3 SSN lớp Han được trang bị 6 tên lửa hành trình SY-2. Vào cuối những năm 1980, theo báo cáo, những thiếu sót lớn vẫn còn tồn tại trong tác chiến chống ngầm, tác chiến thủy lôi, thiết bị điện tử hải quân (bao gồm cả thiết bị đối phó điện tử) và năng lực hàng không hải quân.

Hải quân PLA được xếp hạng vào năm 1987 là lực lượng hải quân lớn thứ ba trên thế giới, mặc dù quân nhân hải quân chỉ chiếm 12% sức mạnh của PLA. Năm 1987, Hải quân bao gồm (như bây giờ) trụ sở hải quân ở Bắc Kinh; 3 bộ chỉ huy hạm đội – Hạm đội Bắc Hải, đóng tại Thanh Đảo (Sơn Đông); Hạm đội Đông Hải, đóng tại Ninh Ba; và Hạm đội Nam Hải, đóng tại Trạm Giang (Quảng Đông) – và khoảng 1.000 tàu trong đó chỉ có khoảng 350 chiếc là đi biển. Phần còn lại là tàu tuần tra hoặc hỗ trợ nhỏ.

Hải quân 350.000 người bao gồm các đơn vị Lực lượng Không quân Hải quân gồm 34.000 người, Lực lượng Phòng thủ Bờ biển là 38.000 và Thủy quân lục chiến là 56.500. Bộ Tư lệnh Hải quân, nơi kiểm soát ba bộ chỉ huy hạm đội, trực thuộc Bộ Tổng tham mưu PLA. Năm 1987, bờ biển dài 1.500 km của Trung Quốc được bảo vệ bởi khoảng 70 tàu ngầm lớp Romeo – và Whiskey chạy bằng diesel, chỉ có thể ở trên biển trong một thời gian giới hạn.

Bên trong vòng bảo vệ này và trong tầm hoạt động của các máy bay trên bờ là các tàu khu trục và tàu khu trục trang bị tên lửa chống hạm Styx (P-15), máy đo sâu và súng pháo lên đến 130 mm. Bất kỳ kẻ xâm lược nào xâm nhập được lớp bảo vệ của tàu khu trục và khinh hạm sẽ bị bao vây bởi gần 900 tàu tấn công nhanh. Tuy nhiên, thời tiết bão tố đã hạn chế tầm hoạt động của những chiếc tàu (thuyền) nhỏ này và hạn chế sự hỗ trợ trên không. Đằng sau vòng trong là các nhân viên của Lực lượng Phòng vệ Duyên hải vận hành các khẩu đội hải quân bờ biển gồm tên lửa và súng Styx, được hỗ trợ bởi các đơn vị lực lượng mặt đất được triển khai sâu.

Những năm 1990 và 2000

Khi thế kỷ XXI đến gần, PLAN bắt đầu chuyển đổi sang chiến lược phòng thủ ngoài khơi đòi hỏi nhiều hoạt động ngoài khu vực cách xa lãnh hải truyền thống của mình. Từ năm 1989 đến 1993, tàu huấn luyện Zhenghe đã ghé thăm các cảng Hawaii, Thái Lan, Bangladesh, Pakistan và Ấn Độ. Các tàu của PLAN đã đến thăm Vladivostok vào các năm 1993, 1994, 1995 và 1996. Các nhóm đặc nhiệm của PLAN cũng đã đến thăm Indonesia vào năm 1995; Bắc Triều Tiên năm 1997; New Zealand, Australia và Philippines năm 1998; Malaysia, Tanzania, Nam Phi, Hoa Kỳ và Canada năm 2000; Ấn Độ, Pakistan, Pháp, Ý, Đức, Anh, Hồng Kông, Úc và New Zealand vào năm 2001.

Vào tháng 3/1997, tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Luhu Harbin, tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Luda Zhuhai và tàu tiếp dầu Nancang bắt đầu chuyến đi vòng quanh Thái Bình Dương đầu tiên của Hải quân PLA, một chuyến đi kéo dài 98 ngày với các chuyến thăm cảng Mexico, Peru, Chile và Hoa Kỳ, bao gồm Trân Châu Cảng và San Diego. Đội tàu nằm dưới sự chỉ huy của Phó Đô đốc Wang Yongguo, tổng tư lệnh của Hạm đội Nam Hải.

Tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Luhu Thanh Đảo và tàu tiếp dầu Taicang đã hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới đầu tiên của Hải quân PLA, một chuyến đi kéo dài 123 ngày với quãng đường 32.000 hl (59.000 km) từ ngày 15/5 đến ngày 23/9/2002. Các chuyến thăm cảng bao gồm Changi, Singapore; Alexandria, Ai Cập; Aksis, Thổ Nhĩ Kỳ; Sevastopol, Ukraina; Piraeus, Hy Lạp; Lisbon, Bồ Đào Nha; Fortaleza, Brasil; Guayaquil, Êcuađo; Callao, Pêru; và Papeete ở Polynesia thuộc Pháp. Các tàu hải quân của PLA đã tham gia các cuộc tập trận hải quân với các tàu khu trục Nivôse và Prairial của Pháp, cũng như các cuộc tập trận với Hải quân Peru. Đội tàu nằm dưới sự chỉ huy của Phó Đô đốc Ding Yiping, tổng tư lệnh Hạm đội Bắc Hải, và thuyền trưởng Lý Mộc Thần (Li Yujie) là sĩ quan chỉ huy của Thanh Đảo.

Nhìn chung, từ năm 1985 đến năm 2006, các tàu hải quân của PLAN đã đến thăm 18 quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, 4 quốc gia Nam Mỹ, 8 quốc gia Châu Âu, 3 quốc gia Châu Phi và 3 quốc gia Bắc Mỹ. Năm 2003, PLAN tiến hành các cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên trong các chuyến thăm riêng tới Pakistan và Ấn Độ. Các cuộc tập trận hải quân song phương cũng được tiến hành với các cuộc tập trận với hải quân Pháp, Anh, Úc, Canada, Philippines và Hoa Kỳ.

Vào ngày 26/12/2008, PLAN đã cử một nhóm đặc nhiệm bao gồm tàu khu trục tên lửa dẫn đường Haikou (soái hạm), tàu khu trục tên lửa dẫn đường Vũ Hán và tàu tiếp tế Weishanhu đến Vịnh Aden để tham gia các hoạt động chống cướp biển ngoài khơi bờ biển Somalia. Một đội gồm 16 thành viên Lực lượng Đặc biệt Trung Quốc từ Thủy quân lục chiến được trang bị trực thăng tấn công đã lên tàu. Kể từ đó, Trung Quốc đã duy trì một hạm đội 3 tàu gồm 2 tàu chiến và 1 tàu tiếp tế ở Vịnh Aden bằng cách chỉ định các tàu đến Vịnh Adentrên cơ sở ba tháng một lần. Các sự cố khác gần đây của PLAN bao gồm sự cố đảo Hải Nam năm 2001, một vụ tai nạn tàu ngầm lớn năm 2003 và các sự cố hải quân liên quan đến các tàu giám sát đại dương Victorious và Impeccable do MSC điều hành của Hoa Kỳ trong năm 2009. Nhân dịp kỷ niệm 60 năm PLAN, 52-56 tàu đã được phô diễn trong các cuộc diễn tập ngoài khơi Thanh Đảo vào tháng 4/2009, bao gồm cả các tàu ngầm hạt nhân chưa từng thấy trước đây.

Cuộc diễu binh tàu được coi là một dấu hiệu cho thấy vị thế ngày càng tăng của Trung Quốc, trong khi Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, chỉ ra rằng Trung Quốc không tìm kiếm quyền bá chủ khu vực cũng như không tham gia một cuộc chạy đua vũ trang. Dự đoán của các nhà phân tích phương Tây rằng PLAN sẽ đông hơn lực lượng tàu ngầm USN (Hải quân Hoa Kỳ) vào đầu năm 2011 đã không thành hiện thực vì CHND Trung Hoa đã cắt giảm cả nhập khẩu và sản xuất tàu ngầm trong nước.

Những năm 2010 và 2020

Bắt đầu từ năm 2009, Trung Quốc đã đặt mua 4 chiếc LCAC lớp Zubr từ Ukraine và mua thêm 4 chiếc nữa từ Hải quân Hellenic (Hy Lạp). Những tàu đệm khí/LCAC này được chế tạo để đưa quân và xe bọc thép (xe tăng…) lên các bãi biển một cách nhanh chóng, hoạt động như một tàu đổ bộ và được coi là mối đe dọa trực tiếp đối với phong trào ủng hộ độc lập của Đài Loan cũng như cuộc xung đột trên quần đảo Senkaku. Trung Quốc đang liên tục thay đổi cán cân quyền lực ở châu Á bằng cách xây dựng năng lực tác chiến tàu ngầm, tác chiến đổ bộ và tác chiến mặt nước của Hải quân.

Từ ngày 5 đến ngày 12/7/2013, một lực lượng đặc nhiệm gồm 7 tàu từ Hạm đội Bắc Hải đã cùng với các tàu chiến từ Hạm đội Thái Bình Dương của Nga tham gia Joint Sea 2013, cuộc diễn tập hải quân song phương được tổ chức tại Vịnh Peter Đại đế của Biển Nhật Bản. Cho đến nay, Joint Sea 2013 là cuộc tập trận hải quân lớn nhất mà PLAN tiến hành với hải quân nước ngoài.

Vào ngày 2/4/2015, trong hậu quả bạo lực của một cuộc đảo chính ở Yemen và giữa một chiến dịch ném bom quốc tế, PLAN đã giúp mười quốc gia đưa công dân của họ ra khỏi Yemen một cách an toàn, sơ tán họ trên một tàu khu trục tên lửa khỏi thành phố cảng Aden bị bao vây. Hoạt động này được Reuters mô tả là “lần đầu tiên quân đội Trung Quốc giúp các quốc gia khác sơ tán người dân của họ trong một cuộc khủng hoảng quốc tế”.

Sự tham gia của Trung Quốc vào các cuộc tập trận hàng hải quốc tế cũng đang gia tăng. Tại RIMPAC 2014, Trung Quốc đã được mời cử các tàu từ Hải quân của mình; không chỉ đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc tham gia cuộc tập trận RIMPAC mà còn là lần đầu tiên Trung Quốc tham gia một cuộc tập trận hải quân quy mô lớn do Hoa Kỳ dẫn đầu. Vào ngày 9/6/2014, Trung Quốc xác nhận sẽ cử 4 tàu tham gia cuộc tập trận, 1 tàu khu trục, khinh hạm, tàu tiếp tế và tàu bệnh viện. Tháng 4/2016, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũng được mời tham dự RIMPAC 2016 bất chấp căng thẳng ở Biển Đông.

Chuyên gia quân sự Trung Quốc Yin Zhuo cho biết do những điểm yếu hiện tại trong khả năng bổ sung tàu của PLAN trên biển, các tàu sân bay tương lai của họ sẽ buộc phải hoạt động theo cặp. Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, Zhang Zhaozhong gợi ý ngược lại, nói rằng Trung Quốc “không chắc sẽ bỏ tất cả trứng vào một giỏ” và hải quân có thể sẽ luân chuyển giữa các tàu sân bay thay vì triển khai tất cả chúng cùng một lúc.

PLAN tiếp tục mở rộng sang những năm 2020, nâng cao năng lực hoạt động, đưa vào hoạt động các tàu mới và xây dựng các cơ sở hải quân. Các nhà quan sát lưu ý rằng quá trình hiện đại hóa đang diễn ra của PLAN nhằm mục đích xây dựng hạm đội mặt nước của Trung Quốc và khắc phục các vấn đề hiện có làm hạn chế khả năng của PLAN. Các nhà quan sát đã lưu ý rằng sự mở rộng của PLAN sẽ cho phép nó thể hiện sức mạnh của Trung Quốc ở Biển Đông và cho phép hải quân đối phó với các hoạt động của Hải quân Hoa Kỳ ở châu Á. Năng lực hải quân Trung Quốc đã tăng lên đáng kể trong những năm 2010 và 2020. Theo tổ chức tư vấn RAND Corporation có trụ sở tại Hoa Kỳ, PLAN được hưởng những lợi thế lớn về công nghệ hải quân, tên lửa và trọng tải trước các đối thủ trong khu vực như Đài Loan, Nhật Bản, Việt Nam, Philippines và Ấn Độ. Và các nhà phân tích tin rằng Trung Quốc sẽ cải thiện hơn nữa khả năng triển khai sức mạnh của mình để thách thức Hải quân Hoa Kỳ ở phía tây Thái Bình Dương.

Tổ chức

PLAN được tổ chức thành nhiều cục, phòng, ban nhằm mục đích chỉ huy, kiểm soát và phối hợp. Các lực lượng tác chiến chính được tổ chức thành các hạm đội, mỗi hạm đội có sở chỉ huy riêng, một chỉ huy trưởng (Chuẩn Đô đốc hoặc Phó Đô đốc) và một Chính ủy. Tất cả các trụ sở của PLAN đều trực thuộc Bộ Tham mưu Liên quân PLA và Chủ tịch Quân ủy Trung ương.

Hạm đội

Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân được chia thành ba hạm đội:
– Hạm đội Bắc Hải, đóng tại Hoàng Hải và trụ sở chính tại Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông.
– Hạm đội Đông Hải, đóng tại Biển Hoa Đông và trụ sở chính tại Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang.
– Hạm đội Nam Hải, đóng tại Biển Đông và trụ sở chính tại Trạm Giang, tỉnh Quảng Đông.

Mỗi hạm đội bao gồm lực lượng mặt nước (tàu khu trục, khinh hạm, tàu đổ bộ…), lực lượng tàu ngầm, đơn vị phòng thủ bờ biển và máy bay.

Chi nhánh

Lực lượng mặt nước

Lực lượng mặt nước bao gồm tất cả các tàu chiến mặt nước phục vụ cho PLAN. Chúng được tổ chức thành các đội trải rộng trên ba hạm đội chính.

Lực lượng tàu ngầm

Lực lượng tàu ngầm bao gồm tất cả các tàu ngầm hạt nhân và diesel-điện phục vụ cho PLAN. Chúng được tổ chức thành các đội trải rộng trên 3 hạm đội chính.

CHND Trung Hoa là thành viên thường trực cuối cùng của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã không tiến hành hoạt động tuần tra tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo do các vấn đề về thể chế. Nó vận hành một hạm đội gồm 68 tàu ngầm.

Lực lượng phòng vệ bờ biển

Lực lượng phòng vệ bờ biển của PLAN là một nhánh trên bộ của PLAN chịu trách nhiệm phòng thủ bờ biển, với quân số khoảng 25.000 người. Còn được gọi là lực lượng phòng thủ bờ biển, họ phục vụ để bảo vệ các khu vực ven biển và duyên hải của Trung Quốc khỏi sự xâm lược thông qua các cuộc đổ bộ hoặc tấn công trên không.

Giữa những năm 1950 và 1960, Lực lượng phòng vệ bờ biển chủ yếu được giao nhiệm vụ đẩy lùi bất kỳ nỗ lực nào của Quốc dân đảng nhằm xâm nhập, xâm chiếm và quấy rối bờ biển Trung Quốc. Sau khi Trung-Xô chia rẽ và việc Quốc dân đảng từ bỏ kế hoạch tái chiếm Đại lục, Lực lượng Phòng vệ Bờ biển đã tập trung vào việc bảo vệ bờ biển Trung Quốc khỏi một cuộc xâm lược có thể xảy ra trên biển của Liên Xô trong suốt những năm 1960 đến 1980.

Với sự sụp đổ của Liên Xô, mối đe dọa của một cuộc xâm lược đổ bộ vào Trung Quốc đã giảm bớt và do đó, nhánh này thường được coi là không còn là một thành phần quan trọng của PLAN, đặc biệt là khi các tàu chiến mặt nước của PLAN tiếp tục được cải thiện về mặt hoạt động. khả năng chống hạm và phòng không và triển khai sức mạnh của PLAN bắt đầu mở rộng ra ngoài chuỗi đảo thứ nhất.

Ngày nay, vũ khí chính của lực lượng phòng thủ bờ biển là tên lửa chống hạm HY-2, YJ-82 và C-602.

Lính thủy đánh bộ (Thủy quân lục chiến)

Lính thủy đánh bộ ban đầu được thành lập vào những năm 1950 và sau đó được tái thành lập vào năm 1979 dưới sự tổ chức của PLAN. Lực lượng này bao gồm khoảng 20.000 lính thủy đánh bộ và đóng tại Biển Đông cùng với Hạm đội Nam Hải. Thủy quân lục chiến được coi là quân tinh nhuệ và là lực lượng triển khai nhanh chủ yếu được huấn luyện về chiến tranh đổ bộ và đôi khi là lính dù để thiết lập tiền tiêu hoặc đóng vai trò mũi nhọn trong các chiến dịch tấn công chống lại mục tiêu của kẻ thù.

Thủy quân lục chiến được trang bị súng trường tấn công Type 95 tiêu chuẩn cũng như các thiết bị nhân sự và vũ khí nhỏ khác, và đồng phục ngụy trang màu xanh lam / ven biển theo tiêu chuẩn. Thủy quân lục chiến cũng được trang bị các phương tiện chiến đấu bọc thép lội nước (bao gồm xe tăng hạng nhẹ lội nước như Type 63, xe tấn công như ZTD-05 và IFV như ZBD-05), máy bay trực thăng, pháo hải quân, hệ thống vũ khí phòng không và súng ngắn. tên lửa đất đối không tầm xa.

Với những nỗ lực tăng tốc của PLAN nhằm mở rộng khả năng của mình ra ngoài lãnh hải, Thủy quân lục chiến có khả năng đóng một vai trò lớn hơn trong vai trò là một lực lượng viễn chinh xa bờ tương tự như USMC và Thủy quân lục chiến Hoàng gia.

Lực lượng Không quân Hải quân

Lực lượng Không quân Hải quân của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLANAF) là nhánh Không quân Hải quân của PLAN và có sức mạnh khoảng 25.000 nhân viên và 690 máy bay. Nó vận hành các phần cứng tương tự như Lực lượng Không quân của PLA, bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, máy bay tấn công, tàu chở dầu, máy bay trinh sát / cảnh báo sớm, máy bay tác chiến điện tử, máy bay tuần tra hàng hải, máy bay vận tải và máy bay trực thăng với nhiều vai trò khác nhau.

Lực lượng Không quân Hải quân PLA có truyền thống hoạt động từ các căn cứ không quân ven biển và nhận được các máy bay cũ hơn Không quân PLA với các bước hiện đại hóa hàng loạt ít tham vọng hơn. Những tiến bộ trong công nghệ mới, vũ khí và mua máy bay đã được thực hiện sau năm 2000. Với việc giới thiệu tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc, Liêu Ninh, vào năm 2012, Lực lượng Không quân Hải quân lần đầu tiên tiến hành các hoạt động dựa trên tàu sân bay với mục tiêu xây dựng nhóm tác chiến tàu sân bay – tập trung khả năng trong vùng nước xanh.

Các căn cứ Không quân Hải quân của PLANAF bao gồm:
– Hạm đội Bắc Hải: Dalian (Đại Liên), Qingdao (Thanh Đảo), Jinxi (Cẩm Tây), Jiyuan (Tế Nguyên), Laiyang (Lai Dương), Jiaoxian (Giao Châu), Xingtai (Hình Đài), Laishan (Lai Sơn), Anyang (An Dương), Changzhi (Trường Chi), Liangxiang (Lương Hương) và Shan Hai Guan (Tầ Hoàng Đảo).
– Hạm đội Đông Hải: Danyang (Đan Dương), Daishan (Đại Sơn), Shanghai (Dachang, Đại Xương), Ningbo (Ninh Ba), Luqiao (Lộ Kiều), Feidong (Phì Đông) và Shitangqiao (Thạch Đường Kiều).
– Hạm đội Nam Hải: Foluo (Phù Lạc), Haikou (Hải Khẩu), Lingshui (Linh Thủy), Sanya (Tam Á), Guiping (Quế Bình), Jialaishi (Gia Lai Sư) và Lingling (Linh Lăng).

Mối quan hệ với các tổ chức hàng hải khác của Trung Quốc

PLAN được bổ sung bởi các lực lượng bán quân sự hàng hải như Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc. Cảnh sát biển Trung Quốc trước đây không nằm dưới sự chỉ huy độc lập, được coi là một phần của Cảnh sát vũ trang nhân dân, trực thuộc Bộ chỉ huy biên phòng địa phương (tỉnh), trước khi tổ chức lại và hợp nhất thành một lực lượng thống nhất. Nó được hình thành từ sự hợp nhất của một số lực lượng riêng biệt trước đây như Hải giám (CMS), Hải sự, Hải cảnh, Ngư chính và Dân binh.

CMS chủ yếu thực hiện tìm kiếm cứu nạn hoặc tuần tra ven biển và đại dương, đồng thời nhận được khá nhiều tàu tuần tra lớn giúp tăng cường đáng kể hoạt động của họ; trong khi Hải sự, Dân binh, Hải cảnh và Ngư chính vận hành hàng trăm tàu tuần tra nhỏ. Đối với các nhiệm vụ tuần tra trên biển, những chiếc tàu này thường được trang bị khá tốt với súng máy và súng phòng không 37 mm. Ngoài ra, các lực lượng này vận hành các đội máy bay nhỏ của riêng họ để hỗ trợ khả năng tuần tra hàng hải, với Hải sự và CMS vận hành một số máy bay trực thăng Harbin Z-9 và một máy bay tuần tra hàng hải dựa trên vận tải Harbin Y-12 STOL.

Mỗi tỉnh ven biển có từ 1 đến 3 hải đoàn Hải cảnh:
– Hải đội 3: Phúc Kiến, Quảng Đông.
– Hải đội 2: Liêu Ninh, Sơn Đông, Chiết Giang, Hải Nam, Quảng Tây.
– Hải đội 1: Hà Bắc, Thiên Tân, Giang Tô, Thượng Hải.

Cấp bậc

Các cấp bậc trong Hải quân Trung Quốc tương tự như các cấp bậc của Lực lượng Lục quân Quân đội Giải phóng Nhân dân. Hệ thống cấp bậc sĩ quan và cấp hiệu hiện tại có từ năm 1988 và là bản sửa đổi cấp bậc và cấp hiệu được sử dụng từ năm 1955 đến năm 1965. Cấp bậc của Hai Jun Yi Ji Shang Jiang (Đô đốc hạng nhất) không bao giờ được giữ và bị bãi bỏ vào năm 1994. Với khi chính thức giới thiệu đồng phục Type 07, tất cả các phù hiệu sĩ quan đều có trên vai hoặc tay áo tùy thuộc vào loại đồng phục được sử dụng. Hệ thống quân hàm và cấp hiệu hiện tại có từ năm 1998.

Sĩ quan
– Đô đốc (Hǎijūn shàngjiàng).
– Phó đô đốc (Hǎijūn zhōngjiàng).
– Chuẩn Đô đốc (Hǎijūn shàojiàng).
– Đại tá (Hǎijūn dàxiào).
– Thượng tá (Hǎijūn shàngxiào).
– Trung tá (Hǎijūn zhōngxiào).
– Thiếu tá (Hǎijūn shàoxiào).
– Đại úy (Hǎijūn shàngwèi).
– Trung úy (Hǎijūn zhōngwèi).
– Thiếu úy (Hǎijūn shàowèi).
– Học viên hải quân (Hǎijūn xuéyuán).

Hạ sĩ quan, binh sĩ
– Tiểu sĩ quan trưởng hạng nhất (Hǎijūn yījí jūnshìzhǎng).
– Tiểu sĩ quan trưởng hạng 2 (Hǎijūn èrjí jūnshìzhǎng).
– Tiểu sĩ quan trưởng hạng 3 (Hǎijūn sānjí jūnshìzhǎng).
– Tiểu sĩ quan trưởng hạng 4 (Hǎijūn sìjí jūnshìzhǎng).
– Thượng sĩ (Hǎijūn shàngshì).
– Trung sĩ (Hǎijūn zhōngshì).
– Hạ sĩ (Hǎijūn xiàshì).
– Binh nhất (Hǎijūn shàngděngbīng).
– Binh nhì (Hǎijūn lièbīng).

Chủ đề đương đại

Chiến lược, kế hoạch, ưu tiên

Hải quân Trung Quốc đã trở nên nổi bật hơn trong những năm gần đây do sự thay đổi trong các ưu tiên chiến lược của Trung Quốc. Các mối đe dọa chiến lược mới bao gồm xung đột có thể xảy ra với Hoa Kỳ và/hoặc một Nhật Bản đang trỗi dậy ở các khu vực như Eo biển Đài Loan hoặc Biển Đông. Là một phần của chương trình hiện đại hóa hải quân tổng thể, PLAN có kế hoạch dài hạn phát triển lực lượng hải quân biển xanh. Robert D. Kaplan đã nói rằng chính sự sụp đổ của Liên Xô đã cho phép Trung Quốc chuyển các nguồn lực từ lục quân sang hải quân và các tài sản triển khai lực lượng khác.

Trung Quốc đang xây dựng một căn cứ tàu ngầm hạt nhân lớn dưới lòng đất gần Tam Á, Hải Nam. Tháng 12/2007, tàu ngầm Type 094 đầu tiên được chuyển đến Tam Á. Daily Telegraph vào ngày 1/5/2008 đưa tin rằng các đường hầm đang được xây dựng trên các sườn đồi có khả năng che giấu tới 20 tàu ngầm hạt nhân khỏi các vệ tinh do thám. Theo các phương tiện truyền thông phương Tây, căn cứ này được cho là sẽ giúp Trung Quốc triển khai sức mạnh trên biển vào khu vực Thái Bình Dương, bao gồm cả việc thách thức sức mạnh hải quân của Hoa Kỳ.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2008 với BBC, Thiếu tướng Qian Lihua, một quan chức quốc phòng cấp cao của Trung Quốc, tuyên bố rằng PLAN mong muốn sở hữu một số lượng nhỏ tàu sân bay để cho phép mở rộng vành đai phòng không của Trung Quốc. Theo Qian, vấn đề quan trọng không phải là liệu Trung Quốc có tàu sân bay hay không, mà là họ đã làm gì với nó. Vào ngày 13/1/2009, Đô đốc Robert F. Willard, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, gọi việc hiện đại hóa của PLAN là “hung hăng” và điều đó gây lo ngại trong khu vực. Ngày 15/7/2009, Thượng nghị sĩ Jim Webb của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện tuyên bố rằng chỉ có “Hoa Kỳ có cả tầm vóc và sức mạnh quốc gia để đối đầu với sự mất cân bằng quyền lực rõ ràng mà Trung Quốc đưa ra” trong các tình huống như yêu sách đối với quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa.

Ronald O’Rourke của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội đã viết vào năm 2009 rằng PLAN “tiếp tục bộc lộ những hạn chế hoặc điểm yếu trong một số lĩnh vực, bao gồm khả năng hoạt động bền vững của các đội hình lớn hơn ở vùng biển xa, hoạt động chung với các bộ phận khác của quân đội Trung Quốc, hệ thống C4ISR, tác chiến phòng không (AAW), tác chiến chống tàu ngầm (ASW), MCM, và sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài đối với một số thành phần chủ chốt của tàu”.

Năm 1998, Trung Quốc đã mua chiếc tàu Varyag bị loại bỏ của Ukraine và bắt đầu trang bị thêm cho nó để triển khai hải quân. Vào ngày 25/9/2012, Hải quân Trung Quốc đã tiếp nhận tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc, Liêu Ninh. Tàu 60.000 tấn có thể chứa 33 máy bay cánh cố định. Nhiều người đồn đoán rằng những chiếc máy bay này sẽ là tiêm kích J-15 (phiên bản Trung Quốc của Su-33 của Nga).

Vào tháng 9/2015, các hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc có thể đã bắt đầu đóng tàu sân bay Type 002 nội địa đầu tiên của mình. Vào thời điểm đó, bố trí được đề xuất là lượng giãn nước 50.000 tấn và thân tàu có chiều dài khoảng 240 m và dầm khoảng 35 m. Mũi tàu chưa hoàn thiện cho thấy chiều dài của thân tàu đã hoàn thành ít nhất là 270 m. Vào tháng 4/2017, tàu sân bay đã được hạ thủy.

Nhật Bản đã bày tỏ lo ngại về khả năng ngày càng tăng của PLAN và sự thiếu minh bạch khi sức mạnh hải quân của nước này không ngừng mở rộng. Trung Quốc đã thông cáo đưa vào trang bị tên lửa đạn đạo chống hạm đầu tiên trên thế giới có tên DF-21D. Mối đe dọa tiềm ẩn từ DF-21D đối với các tàu sân bay Mỹ được cho là đã gây ra những thay đổi lớn trong chiến lược của Mỹ.

Vào tháng 6/2017, Trung Quốc đã hạ thủy một loại tàu khu trục cỡ lớn mới, tàu khu trục Type 055. Tàu khu trục mới, với chiều dài 180 m và hơn 12.000 tấn đầy tải, là lớp tàu khu trục lớn thứ hai trên thế giới sau tàu khu trục lớp Zumwalt của Mỹ.

So sánh với Hải quân Hoa Kỳ

Sức mạnh của PLAN thường được so sánh với sức mạnh của Hải quân Hoa Kỳ. PLAN là hải quân lớn thứ hai trên thế giới về trọng tải, đạt 1.820.222 tấn tính đến năm 2019, chỉ sau Hải quân Hoa Kỳ. PLAN có số lượng tàu chiến mặt nước lớn nhất so với bất kỳ lực lượng hải quân nào trên toàn cầu với lực lượng chiến đấu tổng thể khoảng 350 tàu nổi và tàu ngầm – so với lực lượng chiến đấu của Hải quân Hoa Kỳ là khoảng 293 tàu.

Người ta đã cố gắng so sánh hỏa lực của PLAN với USN. Một đánh giá năm 2019 cho thấy hạm đội USN có thể triển khai nhiều “tên lửa lực lượng chiến đấu” (BFM), được định nghĩa là những tên lửa góp phần vào các nhiệm vụ chiến đấu, so với PLAN: Hạm đội USN có thể triển khai 11.000 BFM, so với 5250 BFM của PLAN và 3326 BFM cho Hải quân Nga. Một đánh giá năm 2016 đã kết luận rằng tên lửa của PLAN có hỏa lực cao hơn của USN, được đo bằng “dặm tấn công”, khả năng phóng một đầu đạn bằng tên lửa chống hạm (ASM) trên một khoảng cách nhất định. Đánh giá đã sử dụng công thức sau cho mọi ASM mà hải quân có trong kho của mình:

Tổng số dặm tấn công = (Phạm vi của ASM × Trọng lượng đầu đạn của ASM) × Số lượng tên lửa như vậy được mang bởi một tàu chiến × Số lượng tàu chiến như vậy trong hải quân

Nó kết luận tổng hỏa lực của PLAN là 77 triệu dặm tấn công so với 17 triệu dặm tấn công của USN.

Tranh chấp lãnh thổ

Tranh chấp Quần đảo Trường Sa

Tranh chấp quần đảo Trường Sa là tranh chấp lãnh thổ về quyền sở hữu quần đảo Trường Sa, một nhóm đảo nằm ở Biển Đông. Các quốc gia tuyên bố chủ quyền đối với các đảo khác nhau là Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan, Việt Nam và Trung Quốc. Tất cả ngoại trừ Brunei đều chiếm giữ một số đảo đang tranh chấp. Trung Quốc tiến hành tuần tra hải quân ở quần đảo Trường Sa và thành lập căn cứ thường trực.

Vào ngày 14/3/1988, lực lượng hải quân Trung Quốc đã đụng độ với Hải quân Việt Nam khi đánh chiếm trái phép bãi đá Gạc Ma của Việt Nam thuộc quần đảo Trường Sa, có sự tham gia của 3 tàu khu trục của PLAN.

Vào tháng 2/2011, khinh hạm Đông Quản của Trung Quốc đã bắn ba phát súng vào các tàu đánh cá của Philippines ở vùng lân cận đảo san hô Jackson. Các phát súng được bắn sau khi khinh hạm hướng dẫn các tàu đánh cá rời đi, và một trong những chiếc tàu cá đó gặp sự cố khi tháo neo. Vào tháng 5/2011, các tàu tuần tra của Trung Quốc đã tấn công và cắt cáp của các tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam gần quần đảo Trường Sa. Vụ việc đã gây ra một số cuộc biểu tình chống Trung Quốc tại Việt Nam. Vào tháng 6/2011, hải quân Trung Quốc đã tiến hành ba ngày tập trận, bao gồm cả các cuộc tập trận bắn đạn thật, trong vùng biển tranh chấp. Điều này được nhiều người coi là lời cảnh báo đối với Việt Nam, quốc gia cũng đã tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật gần quần đảo Trường Sa. Các tàu tuần tra của Trung Quốc đã bắn nhiều phát đạn vào một mục tiêu trên một hòn đảo dường như không có người ở, trong khi hai máy bay chiến đấu bay song song trên đầu. 14 tàu đã tham gia cuộc diễn tập, tổ chức diễn tập chống tàu ngầm và đổ bộ bãi biển nhằm thực hiện cái gọi là “bảo vệ các đảo san hô và bảo vệ các tuyến đường biển”.

Vào tháng 5/2013, ba hạm đội tác chiến của hải quân Trung Quốc đã triển khai cùng nhau lần đầu tiên kể từ năm 2010. Cuộc diễn tập hải quân kết hợp này ở Biển Đông trùng hợp với tranh chấp quần đảo Trường Sa đang diễn ra giữa Trung Quốc và Philippines cũng như việc triển khai Nhóm tấn công tàu sân bay 11 và Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ.

Tranh chấp quần đảo Senkaku (Điếu Ngư)

Tranh chấp quần đảo Senkaku liên quan đến tranh chấp lãnh thổ đối với một nhóm đảo không có người ở được gọi là quần đảo Điếu Ngư (theo cách gọi của Trung Quốc, Senkaku theo cách gọi của Nhật Bản và quần đảo Tiaoyutai theo cách gọi của Đài Loan). Ngoài giai đoạn quản lý của Hoa Kỳ từ năm 1945 đến năm 1972, quần đảo này đã bị Nhật Bản kiểm soát từ năm 1895. Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã phản đối đề xuất chuyển giao quyền lực của Hoa Kỳ cho Nhật Bản vào năm 1971 và đã khẳng định yêu sách của mình đối với quần đảo kể từ thời gian đó. Đài Loan cũng đã tuyên bố chủ quyền đối với các đảo này. Lãnh thổ tranh chấp nằm gần các tuyến đường vận chuyển quan trọng và ngư trường phong phú, và nó có thể có trữ lượng dầu mỏ lớn trong khu vực.

Trong một số trường hợp, tàu và máy bay từ nhiều cơ quan chính phủ và quân sự của Trung Quốc Đại lục và Đài Loan đã đi vào khu vực tranh chấp. Ngoài các trường hợp hộ tống tàu cá và tàu hoạt động, còn có các vụ xâm nhập khác. Trong khoảng thời gian 8 tháng vào năm 2012, hơn 40 vụ xâm nhập trên biển và 160 vụ xâm nhập trên không đã xảy ra. Ví dụ, vào tháng 7/2012, 3 tàu tuần tra của Trung Quốc đã đi vào vùng biển tranh chấp xung quanh các đảo.

Leo thang quân sự tiếp tục vào năm 2013. Vào tháng 2, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera tuyên bố rằng 1 khinh hạm của Trung Quốc đã khóa radar nhắm mục tiêu vũ khí vào một tàu khu trục và máy bay trực thăng của Nhật Bản hai lần vào tháng Giêng. Khinh hạm lớp Jiangwei II của Trung Quốc và tàu khu trục Nhật Bản cách nhau 3 km, và thủy thủ đoàn của tàu sau đã đến các vị trí chiến đấu. Các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc trả lời rằng các khinh hạm của họ đã tham gia huấn luyện định kỳ vào thời điểm đó.

Cuối tháng 2/2013, tình báo Mỹ phát hiện Trung Quốc di chuyển tên lửa đạn đạo di động đến gần bờ biển gần các đảo tranh chấp, bao gồm cả tên lửa đạn đạo chống hạm tầm trung DF-16. Vào tháng 5, một đội tàu chiến Trung Quốc từ Hạm đội Bắc Hải được triển khai từ Thanh Đảo để thực hiện các cuộc tập trận ở phía tây Bắc Thái Bình Dương. Người ta không biết liệu việc triển khai này có liên quan đến tranh chấp đảo đang diễn ra giữa Trung Quốc và Nhật Bản hay không.

Sự cố khác

Vào ngày 22/7/2011, sau khi ghé cảng Việt Nam, tàu tấn công đổ bộ Airavat của Ấn Độ đã được báo cáo là đã liên lạc cách bờ biển Việt Nam 45 hl ở Biển Đông đang tranh chấp bởi một bên tự nhận là Hải quân Trung Quốc và tuyên bố rằng tàu chiến Ấn Độ là xâm nhập lãnh hải Trung Quốc. Theo người phát ngôn của Hải quân Ấn Độ, do không nhìn thấy tàu hay máy bay Trung Quốc nào nên INS Airavat đã tiếp tục hành trình tiếp theo như đã định. Hải quân Ấn Độ làm rõ thêm rằng “ở đây không có cuộc đối đầu nào liên quan đến INS Airavat. Ấn Độ ủng hộ tự do hàng hải trong các vùng biển quốc tế, bao gồm cả Biển Đông và quyền đi qua phù hợp với các nguyên tắc được chấp nhận của luật pháp quốc tế. Những nguyên tắc này cần được mọi người tôn trọng”.

Vào ngày 11/7/2012, khinh hạm Dongguan của Trung Quốc mắc cạn tại Bãi cạn Hasa Hasa nằm cách Rizal 60 hl về phía tây, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hl của Philippines. Đến ngày 15/7, khinh hạm này đã được cứu ra và đang quay trở lại cảng mà chỉ bị hư hại nhẹ. Trong sự cố này, hội nghị cấp cao ASEAN 2012 đã diễn ra tại Phnom Penh, Campuchia, trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng.

Hoạt động chống cướp biển năm 2008

Vào ngày 18/12/2008, chính quyền Trung Quốc đã triển khai các tàu Hải quân của mình để hộ tống tàu thuyền Trung Quốc trong Vịnh Aden. Việc triển khai này diễn ra sau một loạt vụ tấn công và mưu toan cướp tàu Trung Quốc của cướp biển Somali. Các báo cáo cho thấy hai tàu khu trục (Type 052C 171 Haikou và Type 052B 169 Wuhan) và một tàu tiếp tế đang được sử dụng.

Động thái này được cộng đồng quốc tế hoan nghênh khi các tàu chiến bổ sung cho hạm đội đa quốc gia đang hoạt động dọc bờ biển châu Phi. Kể từ chiến dịch này, PLAN đã tìm kiếm sự lãnh đạo của cơ quan “Nhận thức chung và giải quyết xung đột (SHADE)”, cơ quan này sẽ yêu cầu tăng số lượng tàu đóng góp vào hạm đội chống cướp biển. Đây là lần đầu tiên tàu chiến Trung Quốc triển khai bên ngoài khu vực châu Á-Thái Bình Dương cho một hoạt động quân sự kể từ các cuộc viễn chinh của Trịnh Hòa vào thế kỷ XV.

Kể từ đó, hơn 30 tàu Hải quân Trung Quốc đã được triển khai hàng chục lần đến Vịnh Aden trong các Nhóm Đặc nhiệm Hộ tống (Escort Task Group).

Nội chiến Libya 2011

Trong giai đoạn chuẩn bị cho Nội chiến Libya năm 2011, tàu Từ Châu (530) đã được triển khai từ các hoạt động chống cướp biển ở Vịnh Aden để giúp sơ tán công dân Trung Quốc khỏi Libya.

Xung đột Yemen

Trong cuộc xung đột Yemen, năm 2015, Hải quân Trung Quốc đã chuyển hướng các tàu khu trục thực hiện các hoạt động chống cướp biển ở Somalia để sơ tán ít nhất 600 công dân Trung Quốc và 225 công dân nước ngoài đang làm việc tại Yemen. Trong số những người di tản không phải người Trung Quốc có 176 công dân Pakistan, với số lượng nhỏ hơn từ các quốc gia khác, chẳng hạn như Ethiopia, Singapore, Anh, Ý và Đức. Bất chấp các cuộc sơ tán, đại sứ quán Trung Quốc tại Yemen vẫn tiếp tục hoạt động.

Trang thiết bị

Tính đến năm 2018, hải quân Trung Quốc vận hành hơn 496 tàu chiến đấu và 232 tàu phụ trợ khác nhau và có 255.000 thủy thủ trong hàng ngũ. Hải quân Trung Quốc cũng sử dụng hơn 710 máy bay hải quân, bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom và máy bay tác chiến điện tử. Trung Quốc có một lượng lớn pháo, ngư lôi và tên lửa trong các khí tài chiến đấu của họ.

Tàu mặt nước và tàu ngầm

Tất cả các tàu mặt nước và tàu ngầm hiện đang phục vụ trong Hải quân Trung Quốc đều được đóng (sản xuất) tại Trung Quốc, ngoại trừ tàu khu trục lớp Sovremenny, tàu ngầm lớp Kilo và tàu sân bay Liêu Ninh. Những tàu này hoặc được nhập khẩu hoặc có nguồn gốc từ Nga. Kể từ năm 2008, các phương tiện truyền thông chính thức bằng tiếng Anh của nhà nước Trung Quốc không còn sử dụng thuật ngữ “Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân” nữa, thay vào đó thuật ngữ “Hải quân Trung Quốc” cùng với việc sử dụng tiền tố không chính thức “CNS” cho “Tàu Hải quân Trung Quốc” hiện đã được sử dụng.

Trung Quốc triển khai một loạt các lực lượng tác chiến của Hải quân bao gồm tàu sân bay, tàu tác chiến đổ bộ và tàu khu trục. Hải quân Trung Quốc đang tiến hành hiện đại hóa nhanh chóng với gần một nửa số tàu chiến đấu của Hải quân Trung Quốc được đóng sau năm 2010. Các nhà máy đóng tàu quốc doanh của Trung Quốc đã đóng 83 tàu chỉ trong 8 năm với tốc độ chưa từng có. Trung Quốc có hệ thống phòng thủ tên lửa trên biển và tác chiến hải quân độc lập tương tự như hệ thống Aegis của Mỹ.

Phi cơ

Trung Quốc vận hành máy bay chiến đấu trên tàu sân bay để bảo vệ các mục tiêu trên bộ, trên không và trên biển. Hải quân Trung Quốc cũng vận hành nhiều loại máy bay trực thăng phục vụ hậu cần chiến trường, trinh sát, tuần tra và sơ tán y tế.

Vũ khí hải quân

QBS-06 độc đáo là súng trường tấn công dưới nước với 5,8 × 42 DBS-06, và được sử dụng bởi người nhái Hải quân. Nó dựa trên APS của Liên Xô.

Vào đầu tháng 2/2018, những bức ảnh về thứ được cho là súng điện từ của Trung Quốc đã được công bố trên mạng. Trong ảnh, khẩu súng này được gắn trên mũi tàu đổ bộ Type 072III Haiyangshan. Truyền thông gợi ý rằng hệ thống đang hoặc sẽ sớm sẵn sàng để thử nghiệm. Tháng 3/2018, có tin Trung Quốc xác nhận đã bắt đầu thử nghiệm súng điện từ trên biển.

Tương lai của Hải quân Trung Quốc

Tham vọng của PLAN bao gồm hoạt động ở chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai, đến tận Nam Thái Bình Dương gần Australia, và kéo dài đến quần đảo Aleutian, và các hoạt động kéo dài đến eo biển Malacca gần Ấn Độ Dương. Hạm đội tương lai của PLAN sẽ bao gồm sự cân bằng của các phương tiện chiến đấu nhằm tối đa hóa hiệu quả chiến đấu của PLAN.

Cao cấp hơn sẽ có các tàu khu trục hiện đại, như tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường tàng hình được trang bị tên lửa phòng không tầm xa và có khả năng chống ngầm (Type 055). Sẽ có các tàu khu trục hiện đại được trang bị tên lửa phòng không tầm xa (Type 052B, Type 052C, Type 052D và Type 051C, và các tàu khu trục được trang bị tên lửa chống hạm siêu thanh (lớp Sovremenny).

Sẽ có tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân và tên lửa đạn đạo tiên tiến (Type 093, Type 095, Type 094, Type 096), tàu ngầm tấn công thông thường tiên tiến (lớp Kilo và Yuan), tàu sân bay (Type 001, Type 002 và Type 003), và tàu sân bay trực thăng (Type 075) và tàu tác chiến đổ bộ cỡ lớn (Type 071) có khả năng huy động quân ở khoảng cách xa.

Ở cấp trung bình và cấp thấp, sẽ có các tàu khu trục và khinh hạm có khả năng đa năng kinh tế hơn (các lớp Luhu, Jiangwei II và Jiangkai II), tàu hộ vệ (lớp Jiangdao), tàu tấn công tên lửa ven biển nhanh (các lớp Houjian, Houxin và Houbei), nhiều loại tàu đổ bộ và tàu hạng nhẹ, và tàu ngầm tuần tra ven biển chạy bằng năng lượng thông thường (lớp Song). Các tàu chiến lỗi thời (dựa trên thiết kế của những năm 1960) sẽ bị loại bỏ trong những thập kỷ tới khi các thiết kế hiện đại hơn được đưa vào sản xuất đầy đủ.

Có thể mất một thập kỷ để phần lớn các tàu cũ này được cho nghỉ hưu. Cho đến lúc đó, chúng sẽ phục vụ chủ yếu ở cấp độ thấp, với vai trò là nền tảng tuần tra/hộ tống đa năng. Việc sử dụng chúng có thể được tăng cường hơn nữa trong tương lai bằng cách được sử dụng làm phương tiện vận chuyển nhanh hoặc nền tảng hỗ trợ hỏa lực. Hệ thống loại bỏ dần này sẽ chứng kiến sự đảo ngược về sự suy giảm số lượng tàu của PLAN vào năm 2015 và việc cắt giảm hàng tồn kho sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc có thể được bù đắp vào năm 2020.

Giữa năm 2001 và 2006 đã có một chương trình mua lại và xây dựng nhanh chóng, một xu hướng vẫn tiếp tục. Có hơn chục loại tàu mới được đóng trong 5 năm đó, tổng cộng có khoảng 60 tàu hoàn toàn mới (bao gồm cả tàu đổ bộ và tàu phụ trợ). Đồng thời, hàng chục tàu khác đã ngừng hoạt động hoặc được trang bị lại thiết bị mới. Nhiều tàu cỡ nhỏ được chuyển đổi sang Hải Cảnh (Type 056) để tiến tới tham vọng làm chủ vùng nước xanh.

Tàu ngầm đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của hạm đội tương lai của PLAN. Điều này được thể hiện rõ qua việc chế tạo một loại tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo mới, Type 094 và tàu ngầm tấn công hạt nhân Type 093. Điều này sẽ cung cấp cho PLAN một phản ứng hiện đại hơn đối với nhu cầu răn đe hạt nhân trên biển. Các tàu ngầm mới cũng sẽ có khả năng thực hiện các cuộc tấn công thông thường và các yêu cầu chiến tranh đặc biệt khác.

Liên minh châu Âu đã cung cấp phần lớn công nghệ động cơ đẩy để hiện đại hóa PLAN.

Ronald O’Rourke của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội đã báo cáo rằng các mục tiêu dài hạn của việc lập kế hoạch PLAN bao gồm:
– Khẳng định hoặc bảo vệ các yêu sách của Trung Quốc trong các tranh chấp lãnh thổ trên biển và cách giải thích của Trung Quốc về luật pháp quốc tế liên quan đến tự do hàng hải trong các vùng đặc quyền kinh tế (một cách giải thích mâu thuẫn với cách giải thích của Hoa Kỳ);
– Bảo vệ các tuyến giao thông đường biển của Trung Quốc tới Vịnh Ba Tư, nơi Trung Quốc dựa vào để nhập khẩu một số năng lượng.

Trong cuộc duyệt binh nhân kỷ niệm 60 năm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tên lửa hành trình hải quân YJ-62 đã xuất hiện lần đầu tiên trước công chúng; YJ-62 đại diện cho thế hệ tiếp theo trong công nghệ vũ khí hải quân trong PLA.

Sau khi đóng hai tàu sân bay nhỏ hơn, Trung Quốc bắt đầu đóng tàu sân bay Type 003 cải tiến, dự kiến có lượng giãn nước 83.000 tấn và có thể hoạt động CATOBAR vào năm 2022.

PLAN cũng có thể hoạt động từ Gwadar hoặc Seychelles cho các nhiệm vụ chống cướp biển và bảo vệ các tuyến thương mại quan trọng có thể gây nguy hiểm cho an ninh năng lượng của Trung Quốc trong trường hợp xảy ra xung đột. Năm 2016, Trung Quốc thành lập căn cứ hải quân đầu tiên ở nước ngoài tại Djibouti, nơi cung cấp hỗ trợ cần thiết cho hạm đội và quân đội Trung Quốc.

Trung Quốc được cho là đã bắt đầu thử nghiệm thiết kế tàu chở vũ khí. Lầu Năm Góc đặt tên cho lực lượng dân quân trên biển của Trung Quốc là Lực lượng Dân quân Hàng hải của Lực lượng Vũ trang Nhân dân. Vai trò tương lai của chúng vẫn chưa được biết, nhưng các nhà hoạch định chiến tranh đã biết về lịch sử và khả năng sử dụng chúng trong xung đột hải quân.

TÀU SÂN BAY
– 1 tàu sân bay Type 001, Liêu Ninh, số hiệu 16.
– 1 tàu sân bay Type 002, Sơn Đông, số hiệu 17.
– 1 tàu sân bay Type 003, Phúc Kiến, số hiệu 18 (hạ thủy 17/6/2022).
– 1 tàu sân bay Type 004 (dự kiến).

TÀU KHU TRỤC (Destroyer)
– 4 tàu khu trục Type 956/ 956EM lớp Sovremenny, 7940 tấn.
– 1 tàu khu trục Type 051B lớp Luhai (Lữ Hải), 6100 tấn.
– 2 tàu khu trục Type 051C lớp Luzhou (Lữ Châu), 7100 tấn.
– 2 tàu khu trục Type 052B lớp Luyang (Lữ Dương I), 6500 tấn.
– 6 tàu khu trục Type 052C lớp Luyang II (Lữ Dương II), 7000 tấn.
– 15 tàu khu trục Type 052D lớp Luyang III (Lữ Dương III), 7500 tấn.
– 8 tàu khu trục Type 055 lớp Renhai (Nhẫn Hải): 13.000 tấn (NATO phân loại là tàu tuần dương).
Tổng cộng: 35 chiếc

KHINH HẠM (Frigate)
– 2 tàu Type 052 – lớp Luhu (Lữ Hộ), 4800 tấn.
– 2 tàu Type 054 – lớp Jiangkai I (Giang Khải I), 4300 tấn.
– 30 tàu Type 054A – lớp Jiangkai II (Giang Khải II), 4200 tấn.
– 7 tàu Type 053H3 – lớp Jiangwei II (Giang Vệ II), 2400 tấn.
– 7 tàu Type 053H1/H1G – lớp Jianghu (Giang Hồ), 2000 tấn.
Tổng cộng: 48 chiếc

TÀU HỘ VỆ TÊN LỬA (Corvette)
– 50 tàu Type 056A – lớp Giang Đảo, 1.500 tấn.
Tổng cộng: 50 chiếc

TÀU TÊN LỬA (Guided Missile Boats)
– 6 tàu Type 037II – lớp Houjian, 520 tấn.
– 9 tàu Type 037IG – lớp Houxin (Hậu Tần), 478 tấn.
– 82 tàu Type 022 – lớp Houbei (Hồng Bái), 220 tấn.
Tổng cộng: 97 chiếc

TÀU ĐỔ BỘ LST (Landing Ship, Tank)
Type 072 – lớp Vũ Khang (Yukan) – 07 chiếc.
Type 072II – lớp Vũ Đình (Yuting I) – 11 chiếc.
Type 072III – lớp Vũ Đình (Yuting II) – 08 chiếc.
Type 072A – lớp Ngọc Đình II.
Lớp Sơn (Shan) LST-1 – 03 chiếc.

TÀU ĐỔ BỘ LSM (Landing Ship, Medium)
Type 073II – lớp Vũ Đảo (Yudao) – 01 chiếc.
Type 073III – lớp Vũ Đăng (Yudeng) – 01 chiếc.
APA (attack transport)
Lớp Hùng Sa (Qiongsha) – 04 chiếc.
Lớp Hùng Sa (Qiongsha AH) – 02 chiếc.
Type 071 (Amphibious Transport Docks, LPD): 07 chiếc
Type 075: đang đóng

TÀU NGẦM
SSBN (Ballistic Missile Nuclear Submarine)
Type 092 – lớp Hạ (Xia-class) – 01 chiếc, 8000 tấn.
Type 094 – lớp Tấn (Jin-class) – 06 chiếc, 11000 tấn.

SSN (Nuclear Attack Submarine)
Type 091 – lớp Hán (Han-class) – 03 chiếc, 5500 tấn.
Type 093 – lớp Thương (Shang-class) – 09 chiếc, 7000 tấn.

SSK (Diesel-Electric Attack Submarine)
Type 039 – Lớp Tống (Song-class) – 13 chiếc, gồm:
– 01 tàu Type 039 số hiệu 320 (dừng hoạt động năm 1998).
– 03 tàu Type 039G (314, 321 và 322).
– 10 tàu Type 039G1 (315, 316, 318, 323, 324, 325, 327,…).
Lớp Kilo (Kilo-class) – 12 chiếc, gồm:
– 02 tàu Type 877EKM (số hiệu: 364, 365).
– 02 tàu Type 636 (số hiệu: 366, 367).
– 08 tàu Type 636M – (số hiệu: 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375).
Type 041 – Lớp Nguyên (Yuan-class) – 20 chiếc (số hiệu: 330…).
Type 031 -Lớp Golf – 1 chiếc.
Type 033 – Lớp Romeo – 06 chiếc.
Type 035G – Lớp Ming- 12 chiếc.