Tên lửa chống ngầm (Anti-submarine missile, ASW missile): CY-1; CY-2; CY-3; CY-4; CY-5; Yu-8; CJ-1; WS-3
CY-1
Được sản xuất và đưa vào biên chế từ cuối những năm 1980 đến nay
– Trọng lượng: ≈ 0,6 tấn
– Chiều dài: ≈ 1,2 m
– Đường kính: ≈ 0,4 m
– Ngư lôi hạng nhẹ đầu đạn kích nổ, cơ chế bán xuyên giáp
– Động cơ đẩy tên lửa: nhiên liệu rắn
– Sải cánh: 1,2 m
– Tầm hoạt động: ≈ 20 km
– Tốc độ tối đa: siêu âm
– Hệ thống dẫn đường: quán tính khi bay, sonar thụ động/chủ động trong nước
– Phương tiện mang: trên không, tàu mặt nước, tàu ngầm
CY-1 (Chang Ying – “cái tua dài”, thường bị nhầm lẫn với Chian Yu, hoặc Swordfish) là một ngư lôi tên lửa (ngư lôi được phóng đi bằng tên lửa) chống ngầm của Trung Quốc được mang trên nhiều phương tiện khác nhau, bao gồm tàu khu trục tên lửa lớp Luda và khinh hạm lớp Jiangwei. Một loạt tên lửa CY ASW đã được phát triển dựa trên CY-1. Cho đến nay, chỉ có một số lượng nhỏ CY-1 được sản xuất và triển khai để thử nghiệm, mặc dù thực tế là nó đã xuất hiện lần đầu tiên trong các cuộc triển lãm quốc phòng được tổ chức ở Trung Quốc vào cuối những năm 1980.
CY-1 được cho là hoạt động tương tự như ASROC của Hải quân Hoa Kỳ. Hiện có rất ít thông tin liên quan đến lịch sử phát triển, hiệu suất và tình trạng chính xác của tên lửa, nhưng có thể hiểu rằng một số tên lửa đã được triển khai trên các tàu khu trục Type 051 (lớp Luda) của Hải quân Trung Quốc và Type 053H2G – khinh hạm Jiangwei-I.
CY-1 về cơ bản là ngư lôi chống ngầm thuộc lớp ET52 hoặc Yu-7 được phóng bằng tên lửa đẩy. Phần thân có bốn vây ổn định nhỏ và bốn cánh điều khiển, chứa một động cơ tên lửa nhiên liệu rắn. Tầm bắn được cho là đến 10 hl (khoảng 18 km).
Dựa trên thông tin hạn chế do các nhà sản xuất công bố cũng như tuyên bố của chính Trung Quốc, CY-1 không phải là tên lửa ASW như người ta thường nhắc đến (AWS misslie), bởi vì một trong những yêu cầu đối với tên lửa là phải có dẫn đường khi bay thì CY-1 còn thiếu. Tên lửa được bắn về hướng xác suất có tàu ngầm mục tiêu như một tên lửa không điều khiển (rocket), và chức năng dẫn đường không làm việc cho đến sau khi quả đạn đã đi xuống nước. Do đó, thuật ngữ “ngư lôi chống ngầm đẩy bằng tên lửa đẩy” là mô tả đúng hơn cho loại vũ khí này. Khi phóng xuống nước, thay vì gọi là ngư lôi, vũ khí này chỉ nên được gọi là “bom chìm chống ngầm tầm xa”.
Mặc dù đã được thử nghiệm ban đầu trên tàu khu trục tên lửa lớp Luda và Jiangwei, CY-1 có thể được mang theo bởi bất kỳ tàu chiến mặt nước nào có bệ phóng C-801/802/803 để phóng CY-1, điều đó tăng tính linh hoạt và giảm chi phí. Ngoài ra, một phiên bản được sửa đổi thêm để có thể phóng từ các ống phóng ngư lôi của tàu ngầm như C-801, nhưng không có bất kỳ xác nhận nào cho thấy phiên bản này đã được đưa vào biên chế. Trong nỗ lực thúc đẩy khả năng xuất khẩu, CY-1 cũng đã được sửa đổi để mang nhiều loại ngư lôi hạng nhẹ khác nhau, chẳng hạn như của Mỹ, Ý và Nga. Tuy nhiên, không có xuất khẩu nào được biết cho đến năm 2007. CY-1 cũng được biết là đã được thử nghiệm trên tàu ngầm Type 039.
CY-2
CY-2 là sự phát triển của CY-1, và nó dựa trên tên lửa C-802, dùng chung một động cơ phản lực turbo. Tên lửa này được biên chế hạn chế trong Hải quân Trung Quốc (PLAN) sau nhiều cuộc thử nghiệm, trong đó lần gần đây nhất là thử nghiệm phiên bản phóng từ trên không, được tiến hành thành công bởi trực thăng Harbin SH-5 vào năm 1994. Cải tiến lớn là tầm bắn của loại vũ khí này được tăng lên gấp 3 lần, đến 30 hải lý (56 km), nhưng tốc độ giảm xuống mức cận âm ở Mach 1.5 của CY-1. Cũng giống như cách CY-1 có thể được bảo quản và phóng đi từ thùng chứa/bệ phóng của C-801, CY-2 có thể được bảo quản và phóng đi từ thùng chứa/bệ phóng của C-802.
Tổng quan:
– Đường kính: 36 cm
– Sải cánh: 118 cm
– Trọng lượng: 610 kg
– Động cơ đẩy: turbo phản lực
– Tốc độ: Mach 0.9
– Chiều dài: 450 cm
– Tầm bắn: 55 km
Mặc dù là sự phát triển của CY-1, nhưng CY-2 không hẳn là sự thay thế của CY-1 và cả hai được Hải quân Trung Quốc sử dụng đồng thời. Một trong những lý do là do hạn chế về không gian, hầu hết các tàu chiến mặt nước hạng nhẹ của Hải quân Trung Quốc không thể chứa các sonar phức hợp lớn như trên các tàu chiến lớn hơn. Tầm hoạt động của các sonar nhỏ hơn so với CY-2, do đó việc trang bị trên các tàu chiến mặt nước nhỏ hơn là không phát huy được. CY-1 được cho là vẫn còn trên tàu ngầm, còn CY-2 thường được triển khai trên các tàu chiến lớn hơn. Một lý do khác để giữ CY-1 trong kho là CY-1 có thể được cất đi và lưu trữ như một bản ghi mà đôi khi không cần bảo trì, nhưng CY-2 yêu cầu bảo trì định kỳ. CY-2 đi vào hoạt động tại Trung Quốc vào cuối năm 2006.
Cũng giống như CY-1, CY-2 cũng thường được gọi nhầm là “tên lửa chống ngầm” (ASW missile), trong khi thực tế thì không, vì không có bất kỳ dẫn hướng nào ở giai đoạn bay trên không. Nhà phát triển đã tuyên bố rằng CY-2 cũng có thể được trang bị dưới ngầm thay vì ngư lôi hạng nhẹ, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy phiên bản như vậy đã từng được đưa vào biên chế Trung Quốc. Có những tuyên bố về việc CY-2 được tàu ngầm Trung Quốc bắn thử, nhưng không có xác nhận rằng CY-2 đã được triển khai trên tàu ngầm Trung Quốc do thiếu thông tin.
CY-3
CY-3 là sự phát triển của CY-2. Giống như CY-2, CY-3 có thể được phóng từ nhiều nền tảng (phương tiện mang) khác nhau, bao gồm máy bay, tàu mặt nước, tàu ngầm, phương tiện trên bộ và khẩu đội bờ. Tuy nhiên, mặc dù đã hoàn thành công việc phát triển và nhận được chứng nhận của nhà nước để cung cấp, chỉ có một số lượng rất hạn chế được phục vụ trong hải quân Trung Quốc, hầu hết cho mục đích đánh giá dài hạn. CY-3 đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ một tên lửa khác của Trung Quốc là CJ-1 cũng đang được hải quân Trung Quốc đánh giá và lựa chọn cuối cùng vẫn chưa được quyết định.
CY-3 về cơ bản là CY-2 được sửa đổi để mang ngư lôi hạng nhẹ APR-3E của Nga, lớn hơn và nặng hơn ngư lôi ASW hạng nhẹ của phương Tây. Mặc dù APR-3E có tốc độ cao hơn nhiều so với các đối thủ phương Tây, do đó mục tiêu khó vượt qua nó khi bị khóa. Tầm bắn của APR-3E cực kỳ hạn chế, chỉ khoảng 3 km. Trong quá trình bay có thể mất đến vài phút, trong thời gian đó, một tàu ngầm đã có thể đã thoát ra ngoài tầm hoạt động này của ngư lôi. Để khắc phục nhược điểm này, một liên kết dữ liệu một chiều được thêm vào để có thể nhận được thông tin nhắm tới mục tiêu từ các nền tảng như máy bay và tàu nổi, để đảm bảo điểm rơi càng gần mục tiêu càng tốt để mục tiêu đó sẽ ở trong phạm vi 3 km này. Nó cũng được coi là hữu ích khi thông tin nhắm mục tiêu được thay đổi sau khi vũ khí được phóng, như trong trường hợp thông tin nhắm mục tiêu được cập nhật. Một số phương án tấn công được lập trình trước trong máy tính trên ngư lôi mang theo vũ khí và khi thực hiện cập nhật mục tiêu, thông tin mới được chuyển cho vũ khí, để ngư lôi mang theo có thể chuyển sang phương án tấn công tốt nhất từ phương án ban đầu được chọn trước khi cập nhật. Tuy nhiên, không rõ liệu CY-3 có được đưa vào sử dụng với số lượng đáng kể hay không do sự cạnh tranh từ CJ-1 và không có nguồn xác nhận chính thức của chính phủ cho đến nay.
CY-4
CY-4 là loại CY-1 được sửa đổi để có thể mang ngư lôi APR-3E lớn hơn và nặng hơn của Nga, đồng thời nó có thể được chở bằng các máy bay trực thăng chống ngầm hạng nhẹ như Harbin Z-9. Mặc dù các nguồn tin chính thức của chính phủ Trung Quốc không xác định rõ ràng tên gọi CY-4, những người nghiên cứu quân sự và các nhà phân tích đã kết luận rằng tên lửa này là CY-4 thay vì CY-2 hoặc CY-3, bởi vì không có bức ảnh nào về tên lửa được hiển thị có bất kỳ đâu. CY-4 được cho là bắt đầu hoạt động vào cuối năm 2009.
CY-5
CY-5 là phiên bản phóng thẳng đứng của CY-4 với các cánh điều khiển gấp lại để lắp vào VLS (hệ thống ống phóng thẳng đứng). Tầm bắn được báo cáo là 30 km. Sự tồn tại của vũ khí loại CY-5 lần đầu tiên được tiết lộ chính thức vào năm 2012 khi khinh hạm Type 054A được công khai tại Hồng Kông, khi lời giải thích của chính phủ mô tả mô-đun VLS ở phần mũi tàu có thể phóng cả tên lửa phòng không và ngư lôi tên lửa ASW mà ngư lôi có xuất xứ của Trung Quốc và từ phương Tây. Tuy nhiên, tên gọi chính xác của loại ngư lôi tên lửa không được tiết lộ. Vì dòng CY trước tiên cũng được thiết kế để xuất khẩu và được trang bị ngư lôi có nguồn gốc từ phương Tây, do đó, CY-5 rất có thể được trang bị Yu-7 của Trung Quốc hoặc các ngư lôi hạng nhẹ khác của phương Tây ví dụ như A244-S. CY-5 được cho là cũng được triển khai trên tàu khu trục Type 052D.
Yu-8
Yu-8 là loại ngư lôi tên lửa ASW tương tự như CY-5, nhưng có trọng lượng khác. Loại chính xác của ngư lôi hạng nhẹ (LWT) mà Yu-8 mang theo vẫn chưa được chính phủ Trung Quốc công bố chính thức (tính đến năm 2016), nhưng nhiều nhà phân tích và những người nghiên cứu quân sự đã kết luận rằng đó là ngư lôi APR-3E của Nga dựa trên thông tin khác được chính phủ Trung Quốc chính thức công bố vào năm 2015, cụ thể là việc kết hợp liên kết dữ liệu trên Yu-8.
Ngư lôi của Nga dài khoảng 1 m, hoặc dài hơn một phần ba so với các đối thủ phương Tây, chẳng hạn như A244-S, Sting Ray hoặc Mk 54, và cũng nặng gần gấp đôi so với các ngư lôi phương Tây, nhưng trái lại, tầm bắn của ngư lôi Nga, APR-3E LWT chỉ bằng một phần ba so với các đối thủ phương Tây. Nếu một tàu ngầm hạt nhân tốc độ rất nhanh bị Yu-8 nhắm mục tiêu ở gần tầm bắn tối đa của nó, thì từ khi Yu-8 được phóng đến khi tiến vào, mục tiêu có thể đã tạo ra khoảng cách và do đó đã thoát ra ngoài tầm bắn của APR-3E. Cũng giống như trong trường hợp phát triển CY-3 từ CY-2, để đảm bảo điểm rơi của Yu-8 nằm trong phạm vi 3 km của APR-3E, một liên kết dữ liệu cũng được kết hợp để cho phép vũ khí nhận được thông tin cập nhật của mục tiêu từ các nền tảng chỉ thị khác như tàu mặt nước và máy bay. Tính năng này không tích hợp sẵn đối với ngư lôi hạng nhẹ (LWT) của phương Tây với tầm bắn xấp xỉ ba lần so với ngư lôi LWT của Nga, và do đó, khi các nguồn tin chính thức của Trung Quốc tiết lộ sự tồn tại của liên kết dữ liệu trên Yu-8, nó cho thấy LWT cung cấp cho Yu-8 là APR-3E của Nga hoặc các bản sao tương tự của Trung Quốc. Nhiều nhà phân tích và những người nghiên cứu quân sự cũng đã mặc định rằng vì LWT của Nga lớn hơn và nặng hơn, để duy trì phạm vi tương tự của CY-5 được trang bị ngư lôi nhẹ hơn và ngắn hơn có nguồn gốc từ phương Tây, động cơ tên lửa của Yu-8 sẽ phải lớn hơn hoặc mạnh hơn.
Sự tồn tại của tên gọi Yu-8 lần đầu tiên được tiết lộ vào tháng 3/2014, và hơn một năm sau đó được xác nhận bởi CCTV-7 vào tháng 8/2015, khi phát sóng một đoạn phim về tác chiến của hải quân của Trung Quốc có vụ phóng ngư lôi tên lửa ASW từ VLS của một tàu chiến Trung Quốc, với định danh là ngư lôi Yu-8. Yu-8 được thiết kế bởi Viện nghiên cứu số 705 ở Côn Minh, với chương trình bắt đầu vào năm 2002 và hoàn thành vào năm 2006.
CJ-1
– Thể loại: AShM/ASW (chống tàu mặt nước/ chống ngầm)
– Được biên chế: từ cuối những năm 1990 đến nay
– Nhà sản xuất: Norinco
– Khối lượng: ≈ 2 tấn
– Chiều dài: ≈ 8 m
– Đường kính: ≈ 533 mm
– Đầu đạn (kích nổ, bán xuyên giáp): 500 kg hoặc ngư lôi hạng nhẹ
– Động cơ: tên lửa đẩy (rocket), nhiêu liệu rắn
– Tầm hoạt động: ≈ 50-80 km
– Độ cao bay: <20 m lướt trên biển cho AShM (chống tàu mặt nước)
– Tốc độ tối đa: Mach 2,5 (trên không)
– Hệ thống dẫn đường: ARH/ dẫn đường TV/ tự dẫn hồng ngoại
– Phương tiện mang: tàu ngầm & tàu mặt nước
CJ-1 (CJ – Changjian – Mũi tên dài) là sự phát triển của Trung Quốc đối với tên lửa chống ngầm 91RE1 của Nga. Khi Trung Quốc nhập khẩu các phiên bản ASW và tấn công đất liền của SS-N-27, Trung Quốc hài lòng với hiệu suất chứ không phải giá cả. Quá tốn kém để nhập khẩu từng phiên bản SS-N-27 nên Trung Quốc đã quyết định phát triển các phiên bản của riêng mình dựa trên hai phiên bản đã nhập khẩu, và CJ-1 được phát triển từ mẫu 91RE1 của SS-N-27.
Norinco được giao làm nhà thầu phát triển cải tiến 91RE1 của Trung Quốc, và cải tiến đầu tiên là để khắc phục hạn chế triển khai. Vũ khí ban đầu của Nga chỉ có thể được triển khai trên các tàu ngầm lớp Kilo của Nga, và không thể được triển khai trên các tàu ngầm nội địa Trung Quốc mới đóng với hệ thống điều khiển hỏa lực dựa trên nguồn gốc phương Tây. Phiên bản Trung Quốc cũng được chế tạo theo tiêu chuẩn GJV289A của Trung Quốc, tương đương với MIL-STD-1553B cũng của Trung Quốc để loại vũ khí này có thể được triển khai ở cả Nga và phương Tây. Cải tiến thứ hai được chia sẻ bởi tất cả các mẫu phương tiện mang phiên bản Trung Quốc là kết hợp khái niệm thiết kế mô-đun để có thể chuyên chở nhiều loại tải trọng khác nhau.
CJ-1 ASW
Đây là thành viên đầu tiên của phiên bản Trung Quốc được phát triển từ 91RE1. Cải tiến chính là ngoài ngư lôi hạng nhẹ nguyên bản của Nga mang theo 91RE1, có thể mang theo nhiều loại ngư lôi hạng nhẹ của phương Tây và ngư lôi hạng nhẹ nội địa của Trung Quốc dựa trên nguồn gốc phương Tây. Sự cần thiết phải cải tiến như vậy là vì mặc dù có tốc độ cao hơn nhiều nhưng tầm bắn của ngư lôi hạng nhẹ của Nga như ngư lôi APR-3E lại quá ngắn. Ngược lại, ngư lôi hạng nhẹ của phương Tây và các dẫn xuất của Trung Quốc sẽ có tầm bắn gấp hơn ba lần so với ngư lôi của Nga, mặc dù chúng có tốc độ chậm hơn.
Mặc dù được gọi là tên lửa ASW, CJ-1 ASW không phải là tên lửa ASW như người ta thường gọi nhầm, bởi vì một trong những yêu cầu đối với tên lửa là phải có dẫn đường khi bay, và đây không chính xác là những gì vũ khí CJ-1 ASW có. Tên lửa được bắn vào hướng chung của tàu ngầm mục tiêu chỉ với dẫn đường quán tính khá hạn chế, và dẫn đường thực sự không phát huy tác dụng cho đến sau khi cắt tải trọng, cụ thể là ngư lôi đã lao xuống nước. Do đó, thuật ngữ chính thức của Trung Quốc về “ngư lôi ASW phóng bằng tên lửa đẩy” cũng là mô tả chính xác hơn cho loại vũ khí này và nhà phát triển phân loại vũ khí ở đâu đó giữa tên lửa dẫn đường hoàn toàn và tên lửa không điều khiển (mặc dù gần missile hơn rocket). Khi tải trọng là chất phóng sâu thay vì ngư lôi, vũ khí này được gọi là tên lửa ASW (tầm xa). Sức tấn công sâu với kích thước và trọng lượng nhỏ hơn nhiều cũng sẽ cho phép mở rộng tầm bắn tối đa của tên lửa thêm 60% lên 80 km.
Tổng quan:
– Chiều dài: ≈ 8 m
– Đường kính: 0,533 m
– Trọng lượng: ≈ 2 tấn
– Tầm bắn: 50-80 km, tùy theo trọng tải
– Tốc độ: ≈ Mach 2,5
– Độ cao bay: quỹ đạo đạn đạo
– Lực đẩy tên lửa: nhiên liệu rắn
– Dẫn đường: quán tính trong khi bay
CJ-1 AShM (chống tàu mặt nước)
Thay vì nhập khẩu các mẫu SS-N-27 chống hạm phóng từ tàu ngầm của Nga, Trung Quốc đã phát triển phiên bản của riêng mình. Để đơn giản hóa công tác bảo đảm và giảm chi phí hoạt động, phiên bản chống tàu mặt nước được phát triển từ vũ khí tên lửa nhiên liệu rắn CJ-1 ASW, thay vì phiên bản nguyên bản trang bị động cơ phản lực của Nga. Một loạt các thiết bị tìm kiếm được phát triển cho CJ-1 AShM, bao gồm radar, hồng ngoại hình ảnh và TV trong khi đường bay của tên lửa được sửa đổi để có khả năng lướt trên biển. Đầu đạn có nhiều kích cỡ khác nhau, với loại lớn nhất nặng khoảng nửa tấn.
Tổng quan:
– Chiều dài: dưới 8 m
– Đường kính: 0,533 m
– Trọng lượng: ≈ 2 tấn
– Tầm bắn: 50-80 km
– Tốc độ: ≈ Mach 2.5
– Trọng lượng đầu đạn: lên đến nửa tấn
– Độ cao bay: ≈ 20 m
– Lực đẩy tên lửa: nhiên liệu rắn
– Dẫn đường: radar, hồng ngoại hình ảnh và TV
Lợi thế của việc trang bị CJ-1 AShM là mặc dù có tầm bắn tương tự so với C-801 cũng được trang bị động cơ tên lửa rắn, đầu đạn của CJ-1 AShM lớn hơn gấp 4 lần, trong khi khi trang bị đầu đạn nhỏ hơn, tầm bắn của CJ-1 AShM có thể được mở rộng trên 60% đến 80 km. Lợi thế tương tự của CJ-1 AShM so với C-801 cũng có so với C-802 được trang bị động cơ phản lực và ngoài ra, tên lửa rắn CJ-1 được trang bị động cơ có một lợi thế lớn khác là nó dễ bảo trì hơn và rẻ hơn nhiều. Theo tuyên bố của Nga, 91RE1 có thể được cất và cất giữ trong ba năm, và lợi thế này được kế thừa trong bản nâng cấp của Trung Quốc. Ngược lại, bất kỳ tên lửa động cơ phản lực nào cũng cần được bảo dưỡng định kỳ trong kho, do đó làm tăng chi phí.
WS-3 ASW
WS-3 ASW là một loại ngư lôi tên lửa chống ngầm (ASW). WS-3A được cải tiến, được phát triển bởi Poly Technologies, một công ty con của Tập đoàn Poly Group của Trung Quốc. Trọng lượng của ngư lôi tên lửa ASW này nhẹ nhưng tầm bắn lên tới 100 km. Thông tin chỉ thị mục tiêu cho WS-3A bao gồm vệ tinh, máy bay, tàu mặt nước, tàu ngầm, trạm sonar bờ và từ đáy biển. Các thông tin này được chuyển đến phương tiện phóng/lưu trữ/chỉ huy/điều khiển, từ đó, tên lửa sẽ khai hỏa ở điểm tiếp xúc mới nhất. Khi ngư lôi tách khỏi tên lửa và đi vào nước, nó sẽ tìm kiếm và tiêu diệt mục tiêu.
Vũ khí dưới nước trong Hải quân Trung quốc
– Ngư lôi:
+ 324 mm: Yu-7; Yu-11; ET-52.
+ 350 mm: APR-3E.
+ 450 mm: Yu-2.
+ 533 mm: Yu-1; Yu-3 (ET32); Yu-4; Yu-5 (ET34/ET36); Yu-6; Yu-8; Yu-9; Yu-10; C43; Type 53-65; VA-111 Sikvar.
+ 650 mm: Type 65.
– Lượng nổ ngầm: S3V./.
