Tọa độ: 11°25′46″B, 114°19′53″Đ; 11,42944°B, 114,33139°Đ (Tọa độ Google Map)
– Diện tích: 0,18 km2
– Chiều dài: 698 m
– Chiều rộng: 295 m
Song Tử Tây (tiếng Anh: Southwest Cay) là một cồn san hô thuộc cụm Song Tử, quần đảo Trường Sa. Việt Nam hiện đang quản lý Đảo Song Tử Tây, được phân chia hành chính thành xã Song Tử Tây, huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. Đảo Song Tử Tây cách bán đảo Cam Ranh 318 hải lý, cách đảo Đá Nam 3,2 hải lý về hướng Tây Nam, cách đảo Song Tử Đông 1,8 hải lý (về phía Đông Bắc) và có thể nhìn thấy đảo này ở đường chân trời.
Trung Quốc, Đài Loan và Philippines cũng tuyên bố có chủ quyền.
Đảo Song Tử Tây có hình bầu dục chạy theo hướng Đông Bắc – Tây Nam, với chiều dài 698 m và chiều rộng 295 m. Diện tích tự nhiên là 12 hecta, là đảo lớn thứ sáu trong số các đảo tại quần đảo Trường Sa, và là đảo lớn thứ hai do Việt Nam quản lý, sau đảo Trường Sa. Theo Trung tâm nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS, Hoa Kỳ) thì Việt Nam đã bồi đắp thêm khoảng 3 hecta cho đảo Song Tử Tây. Theo hình ảnh vệ tinh LandsatLook (2020), diện tích đất nổi của đảo sau khi bồi đắp vào khoảng 18 ha (0,18 km2).
Khi thủy triều xuống thấp nhất, đảo cao từ 3,2-4m, xung quanh là thềm san hô bao bọc. Vành đá san hô bao quanh đảo nổi một phần khi thủy triều lên. Đây đã từng là nơi đẻ trứng của chim và được phủ bởi cây và phân chim.
Năm 1933, chính quyền Pháp chính thức sáp nhập một số đảo chính và các đảo phụ thuộc ở Trường Sa – bao gồm cả các đảo Song Tử Đông và Song Tử Tây – vào tỉnh Bà Rịa của thuộc địa Nam Kỳ, Đông Dương thuộc Pháp. Năm 1956, Việt Nam Cộng hòa cử tàu đi thị sát quần đảo Trường Sa, trong đó có Song Tử Tây. Năm 1963, Hải quân Việt Nam Cộng hòa đưa 3 tàu là HQ-404 “Hương Giang”, HQ-01 “Chi Lăng” và HQ-09 “Kì Hòa” ra xây dựng lại bia chủ quyền Việt Nam tại một số đảo thuộc Trường Sa. Sách Trắng năm 1975 về quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Bộ Ngoại giao Việt Nam Cộng hòa nêu rõ ngày xây dựng lại bia chủ quyền ở 6 đảo: ngày 19/5/1963 ở đảo Trường Sa; ngày 20/5/1963 ở đảo An Bang; ngày 22/5/1963, ở đảo Thị Tứ và Loại Ta; ngày 24/5/1963 ở đảo Song Tử Đông và đảo Song Tử Tây.
Nhưng năm 1970 Philippines đã tổ chức chiếm giữ đảo Song Tử Đông, đảo Thị Tứ, đảo Loại Ta và 4 đảo nữa. Theo Domingo Tucay, năm 1970 là một trung úy trẻ tham gia cuộc hành quân đó kể lại, họ mang theo mật lệnh, được dặn đến tọa độ nhất định mới được mở ra. Có 7 đảo, bãi hoàn toàn hoang vắng, họ chiếm đóng dễ dàng.
Sau khi quần đảo Hoàng Sa thất thủ vào tháng 1/1974, đầu tháng 2/1974, chính quyền Việt Nam Cộng hòa quyết định tăng cường phòng thủ các đảo ở quần đảo Trường Sa, đưa lực lượng ra đóng ở 5 đảo thuộc quần đảo Trường Sa gồm Nam Yết, Trường Sa, Song Tử Tây, Sinh Tồn và Sơn Ca.
Ngày 11/4/1975, các lực lượng của Hải quân nhân dân Việt Nam bí mật xuất phát từ Đà Nẵng và chọn đảo Song Tử Tây làm mục tiêu giải phóng đầu tiên từ tay Việt Nam Cộng hòa. Rạng sáng ngày 14/4, một mũi đặc công, dưới sự chỉ huy của Nguyễn Ngọc Quế, đội trưởng (Đoàn 126), chia làm 3 mũi, bí mật đổ bộ, tiến công giải phóng đảo.
Năm 2007, Chính phủ Việt Nam thành lập xã Song Tử Tây thuộc huyện Trường Sa trên cơ sở đảo Song Tử Tây và các đảo, đá, bãi phụ cận.
Trên đảo có giếng nước lợ sử dụng được và nhiều cây xanh. Cây xanh trên đảo khá đa dạng, trong đó có phong ba, bão táp, mu, keo lá tràm, nhàu, phi lao, bàng vuông, tra…
Đảo trồng được các loại cây ăn trái nguồn gốc từ đất liền cũng như nhiều loại rau và tự túc được rau xanh quanh năm. Trên đảo còn chăn nuôi bò, lợn, chó, gà, vịt…
Việt Nam dựng ngọn hải đăng đầu tiên trên quần đảo Trường Sa tại đây vào tháng 10/1993. Đây là hải đăng cấp 1, thuộc hệ thống bảo đảm an toàn hàng hải Quốc tế.
+ Năm khởi xây: 1993
+ Vật liệu xây thân: bê-tông
+ Màu: Xám xẫm
+ Chiều cao tháp đèn: 38 m
+ Tâm sáng: 36 m
+ Nguồn sáng: Đèn chính – VMS RB 4000
+ Đèn phụ: TRB 220
+ Tầm chiếu sáng: 22 hải lý (ngày); 21 hải lý (đêm)
+ Đặc tính ánh sáng: Ánh sáng trắng
+ Chớp đơn, chu kỳ 15 s.
Đảo đã được mở rộng đáng kể về diện tích, xây dựng thêm các công trình phòng ngự, tiếp tế, công sự chiến đấu cũng như các công trình dân sự. Âu tàu của đảo có sức chứa 80-100 tàu cá vào tránh gió bão và tham gia các dịch vụ trên biển. Làng chài trên đảo có thể bảo đảm cùng lúc cho 400 ngư dân ăn nghỉ tại đây. Trên đảo còn có trạm bảo dưỡng kỹ thuật có khả năng sửa chữa tàu thuyền cho ngư dân.
Bệnh xá Song Tử Tây được xây mới lại trên nền bệnh xá cũ với diện tích 1000 m2. Bệnh xá có 1 phòng mổ, 4 phòng bệnh và 8 phòng chức năng: Phòng cấp cứu, X-quang, siêu âm, điện tim, xét nghiệm máu, phòng nội soi Tai – mũi – họng, phòng điều trị bệnh lý giảm áp…
Trường tiểu học xã Song Tử Tây là cơ sở giáo dục tiểu học và mầm non duy nhất trên đảo, học sinh muốn học tiếp phải chuyển vào đất liền. Đặc biệt, đảo có Tượng đài Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, chùa Song Tử Tây nằm sát biển. Trên đảo còn có một trạm khí tượng thủy văn và một sân đỗ trực thăng./.
