Tổng quan:
– Nhà máy đóng tàu: Severnaya Verf, xưởng đóng tàu Amur
– Nhà khai thác: Hải quân Nga, Algeria
– Lớp trước: Grisha (Project 1124)
– Lớp sau: Gremyashchiy (Project 20385)
– Lớp dưới:
+ Project 20382 Tigr (xuất khẩu)
+ Project 20385 (trong nước)
+ Project 20386 (trong nước)
– Chi phí: 120-150 triệu đô-la Mỹ (ước tính cho Tigr)
– Được xây dựng: từ năm 2001 đến nay
– Trong biên chế: 2008 đến nay
– Kế hoạch đóng: 14+ (20380/81)
– Đang đóng: 3 (20381)
– Đã hoàn thành: 9 (20380/81)
– Hoạt động: 7 (20380/81)
– Kiểu loại: Tàu hộ vệ tên lửa dẫn đường
– Lượng giãn nước: 1.800-2.200 tấn
– Chiều dài: 104,5 m
– Độ rộng: 13 m
– Mớn nước: 3,7 m
– Công suất lắp đặt:
+ 380/220 V AC, 50 Hz, bộ phát điện diesel 4 x 630 kW
+ Động cơ đẩy 2 trục CODAD, 4 diesel Kolomna 16D49 23.664 mã lực (17,6 MW)
– Tốc độ 27 hl/g (50 km/h)
– Tầm hoạt động: 3.800 hl (7.000 km) ở tốc độ 14 hl/g (26 km/h)
– Khả năng độc lập đi biển: 15 ngày
– Thủy thủ đoàn: 90 người
– Khí tài:
+ Radar tìm kiếm trên không: Furke 2 (Furke-E, Positiv-ME1, SMILE Thales để xuất khẩu)
+ Từ Retiviy và Anh hùng Liên bang Nga Aldar Tsydenzhapov trở đi: Radar đa năng Zaslon (băng tần X và S)
+ Radar tìm kiếm bề mặt: Garpun-B/3Ts-25E/PLANK SHAVE của Viện Khoa học Trung ương Granit
+ Radar nhắm bắt mục tiêu
+ Radar điều khiển hỏa lực: Ratep 5P-10E Puma cho A-190
+ Sonar Zarya-M (Zarya-ME xuất khẩu) gắn mũi tàu
+ Sonar mảng kéo thụ động/chủ động tần số thấp Vinyetka
+ Hệ thống dẫn đường tích hợp Gorizont-25
– Tác chiến điện tử & mồi bẫy:
+ Bộ EW: TK-25E-5 ECM
+ Biện pháp đối phó: 4 x bệ phóng mồi nhử PK-10
– Vũ khí:
+ 1 × 100 mm A-190 hoặc 130 mm A-192 (pháo chính)
+ 1 × CIWS Kashtan-M (Project 20380)
+ 2 × 4 Kh-35 (SS-N-25)
+ 12 × Redut ô VLS (Project 20381)
+ 2 × CIWS AK-630М
+ 2 × 4 ống phóng ngư lôi 330 mm dùng cho ngư lôi chống ngư lôi/chống ngầm Paket-NK (Paket-NK/E xuất khẩu)
+ 2 × 14,5 mm MTPU
– Trực thăng Ka-27 (sàn đáp và nhà chứa)
– Bệ phóng cho UAV Orlan-10.
Lớp Steregushchiy (Стерегущий), tên gọi của Nga là Project 20380, là lớp tàu hộ vệ mới nhất đang được đóng cho Hải quân Nga. Được thiết kế bởi Cục Thiết kế Hàng hải Trung ương Almaz, các tàu tiếp theo được đóng theo thiết kế cải tiến (Project 20381), tích hợp hệ thống SAM Poliment-Redut. Lượng giãn nước đầy đủ và kích thước của con tàu lớn đối với một tàu hộ vệ, do đó nó được NATO chỉ định là khinh hạm. Lớp Steregushchiy đã được phát triển thêm thành lớp Gremyashchiy (Project 20385) và các lớp con Project 20386. Biến thể xuất khẩu được gọi là Project 20382 Tigr.
Các tàu lớp Steregushchiy là tàu hộ tống đa năng, được thiết kế để thay thế lớp Grisha. Những con tàu như vậy được sử dụng cho các hoạt động vùng ven biển, giao tranh với tàu ngầm và tàu nổi của đối phương, và hỗ trợ súng cho các hoạt động đổ bộ. Lô đầu tiên được đóng tại nhà máy đóng tàu Severnaya Verf ở St.Petersburg gồm 4 chiếc. Một dây chuyền xây dựng thứ hai đã được bắt đầu tại Komsomolsk-on-Amur. Con tàu đầu tiên của lô thứ hai này được đặt tên là Sovershennyy.
Hải quân Nga đã công khai thông báo rằng họ dự kiến sẽ mua ít nhất 30 chiếc trong số các tàu này, cho cả 4 hạm đội chính.
Theo Jane’s Naval Forces News, con tàu đầu tiên được đưa vào hoạt động vào ngày 14/11/2007.
Một đơn đặt hàng bổ sung gồm 8 tàu hộ vệ thuộc Project 20380 (và thêm 2 tàu thuộc Project 20385) đã được thực hiện vào tháng 8/2020. Một số tàu có thể được đóng tại Nhà máy đóng tàu Amur như dành cho Hạm đội Thái Bình Dương, trong khi các tàu khác có thể được đóng tại Severnaya Verf. Kể từ tháng 11/2020, việc phân bổ giữa các nhà máy đóng tàu cho 10 tàu mới vẫn phải được quyết định. Vào tháng 12, có thông báo rằng Nhà máy đóng tàu Amur sẽ đóng 6 tàu hộ vệ mới (2 tàu Project 20380 và 4 tàu Project 20385) cho Hạm đội Thái Bình Dương với dự kiến đưa vào phục vụ từ năm 2024 đến năm 2028. Việc xây dựng sẽ bắt đầu vào năm 2021.
Các tàu hộ tống lớp Steregushchiy có thân tàu bằng thép và cấu trúc thượng tầng bằng vật liệu composite, với một mũi tàu hình củ hành và 9 khoang kín nước. Chúng có một cầu nối và trung tâm chỉ huy kết hợp, cung cấp không gian và trọng lượng cho 8 tên lửa SS-N-25. Công nghệ tàng hình đã được sử dụng rộng rãi trong quá trình xây dựng các con tàu, cũng như 21 bằng sáng chế và 14 chương trình máy tính mới. Các giải pháp giảm trường vật lý mới nhất cũng được áp dụng. Kết quả là, các nhà thiết kế đã giảm đáng kể dấu hiệu radar của con tàu nhờ vào kiến trúc thân tàu và sợi thủy tinh hấp thụ radar chống cháy được áp dụng trong thiết kế của cột tàu chính.
CIWS Kashtan trên tàu đầu tiên được thay thế trong các tàu tiếp theo bằng VLS Redut 12 ô chứa SAM 9M96E tầm trung của hệ thống S-400. SS-N-27 (tên lửa loại Kalibr) sẽ được trang bị cho phiên bản nội địa lớn hơn, Project 20385. Đối với tác chiến chống tàu ngầm, các tàu được trang bị 2 ống phóng 4 ống của hệ thống Paket-NK ASW.
Phiên bản xuất khẩu được gọi là Project 20382 Tigr mang 8 tên lửa chống hạm siêu âm SS-N-26 (P-800 Oniks) hoặc 16 tên lửa cận âm SS-N-25 ‘Switchblade’ (Kh-35E Uran). Nó cũng mang 2 ống phóng hộp đôi ngư lôi hạng nặng 533 mm thay vì Paket-NK trên phiên bản nội địa. Khẩu A-190E 100 mm lần đầu tiên được sử dụng trên các khinh hạm lớp Talwar được điều khiển bởi hệ thống 5P-10E có thể theo dõi 4 mục tiêu cùng một lúc. CIWS Kashtan cung cấp khả năng bảo vệ khỏi các cuộc tấn công trên không và 6 giá treo cho SA-N-10 ‘Grouse’ (9K38 Igla) SAM.
Năm 2007, Hải quân Indonesia đã thực hiện một thỏa thuận về nguyên tắc (đang chờ ký hợp đồng đầy đủ) cho 4 tàu loại này để thay thế các tàu hộ tống lớp Fatahillah đã cũ của Hà Lan. Chiếc đầu tiên được đóng ở Tây Ban Nha và được lắp đặt tại St.Petersburg, để ngỏ sự lựa chọn về sự tham gia của Indonesia trong việc đóng các con tàu tiếp theo. Thỏa thuận này dường như đã hết hiệu lực; vào năm 2011, Indonesia đã ký một hợp đồng mua hai tàu hộ tống lớp Milgem từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Hợp đồng thực tế đầu tiên cho phiên bản xuất khẩu, Project 20382 Tigr, đã được ký kết tại Triển lãm Phòng thủ Hàng hải Quốc tế lần thứ 5 ở St.Petersburg vào tháng 7/2011 khi Algeria đặt mua 2 tàu. Chi phí ước tính khoảng 120-150 triệu đô-la Mỹ cho mỗi con tàu. Một chiếc sẽ được chuyển giao cho Hải quân Algeria vào năm 2014 và một chiếc vào năm 2015, nhưng hơn 5 năm sau, Tổ chức Cân bằng Quân sự IISS 2020 không liệt kê bất kỳ tàu nào như vậy được phục vụ trong Hải quân Algeria.
Steregushchiy bắt đầu thử nghiệm trên biển vào tháng 11/2006 và được đưa vào hoạt động trong Hạm đội Baltic vào ngày 14/11/2007.
Soobrazitelnyy, con tàu thứ hai trong lớp, được hạ thủy vào ngày 31/3/2010 và dự kiến sẽ bắt đầu thử nghiệm trên biển vào tháng 11/tháng 12/2010. Con tàu được đưa vào hoạt động vào tháng 10/2011.
Boikiy được đưa vào hoạt động vào tháng 5/2013.
Stoikiy được đưa vào hoạt động vào tháng 5/2014. Lễ thượng cờ được tiến hành vào ngày 27/7/2014.
Sovershennyy được hạ thủy vào năm 2015 và gia nhập Hạm đội Thái Bình Dương vào cuối tháng 7/2017.
Gromkiy được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2018.
Anh hùng Liên bang Nga Aldar Tsydenzhapov được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2020.
Vào ngày 14/10/2017, Soobrazitelnyy’s, Boikiy và tàu chở dầu Kola bắt đầu triển khai đến Địa Trung Hải và Biển Đỏ. Các tàu trở về quê hương vào ngày 14/1/2018 và được chào đón bởi chỉ huy phó Đô đốc Hạm đội Baltic, Aleksandr Nosatov.
6 tàu hộ tống đầu tiên đã tham gia cuộc tập trận quy mô lớn của Hải quân Nga vào tháng 3 đến tháng 4/2020. Cuộc tập trận được cho là câu trả lời cho cuộc đổ bộ mô phỏng lớn nhất của NATO thời hậu Chiến tranh Lạnh tại Châu Âu Defender 2020.
Cuộc tập trận của Nga bắt đầu với tàu hộ vệ Stoikiy và tàu đổ bộ tăng (LST) Korolyov được triển khai tới Biển Bắc vào đầu tháng 3. Vào giữa và cuối tháng 3, ba tàu hộ tống còn lại cũng được triển khai. Boikiy đã hoạt động ở phía Nam Biển Bắc, cùng với LSTs Minsk và Kaliningrad, trong khi Steregushchiy và Soobrazitelnyy hoạt động ở miền Trung Biển Bắc. Các tàu phụ trợ có mặt bao gồm tàu kéo Nikolay Chiker, tàu chở dầu Kola và Akademik Pashin, cũng như tàu chuyên dụng Yantar. Thêm việc triển khai Yaroslav Mudry đến Ấn Độ Dương, điều này có nghĩa là tất cả các lực lượng tác chiến mặt nước chủ lực của Hạm đội Baltic đều hoạt động cùng một lúc, đây là một sự kiện chưa từng có vào thời điểm đó và chỉ có thể so sánh với cuộc tập trận Lá chắn Đại dương 2019, nơi 2 tàu LST, 3 tàu hộ tống và 1 tàu khu trục nhỏ đang hoạt động ở Biển Baltic. Tuy nhiên, cùng lúc đó, các khinh hạm Đô đốc Grigorovich, Đô đốc Essen và Đô đốc Makarov của Hạm đội Biển Đen cũng đang hoạt động. Vào ngày 26/3/2020, lực lượng kết hợp của Nga với 2 tàu khu trục nhỏ của Hạm đội Biển Đen, 3 tàu hộ tống và 2 tàu LST của Hạm đội Baltic đã được theo dõi bởi một hải đội mạnh gồm 9 tàu của Hải quân Hoàng gia.
Tại Hạm đội Thái Bình Dương, Sovershennyy và Gromkiy đã tổ chức một cuộc tập trận cùng với tàu tuần dương Varyag, các tàu khu trục Bystryy, Đô đốc Tributs, Đô đốc Panteleyev, tàu theo dõi Marshal Krylov và tàu phá băng Sadko, Ivan Susanin, cũng như tàu phá băng dân sự Kapitan Khlebnikov ở biển Nhật Bản. Một cuộc tập trận khác được tổ chức tại Biển Bering với các tàu hộ tống MPK-82, MPK-107, Ust-Ilimsk, Kholmsk, Moroz, Razliv, Iney, Smerch và 2 tàu quét mìn.
Giai đoạn thứ hai của cuộc tập trận bắt đầu vào ngày 8/4, khi Steregushchiy, Soobrazitelnyy và Stoikiy lại được triển khai đến Biển Baltic. Trước đó một ngày, khinh hạm Đô đốc Kasatonov, tàu ngầm Sankt Peterburg và tàu kéo Pamir của Hạm đội Phương Bắc được cho là cũng đang ở biển Na Uy trên đường đến biển Baltic.
Khoảng thời gian căng thẳng của các cuộc tập trận tiếp tục vào giữa tháng Tư. Tại Hạm đội Thái Bình Dương, tham gia 1 LST và 6 tàu hộ vệ chống hạm. Tại Hạm đội Phương Bắc, bao gồm 2 tàu hộ tống chống hạm, 3 tàu hộ tống chống tàu ngầm và được cho là 6 tàu ngầm hạt nhân. Hạm đội Baltic tổ chức thêm 3 cuộc tập trận liên quan đến 2 tàu LST, 6 tàu hộ tống chống hạm, 2 tàu hộ tống chống tàu ngầm cũng như các tàu khác. Boikiy được triển khai đến eo biển Anh cùng tàu chở dầu Akademik Pashin vào ngày 30/4/2020.
Vào tháng 11 đến tháng 12/2020, các tàu hộ vệ Steregushchiy, Boikiy và tàu chở dầu Kola đã tham gia một hoạt động hải quân cấp tốc bất thường của Nga ở Biển Bắc và các khu vực gần Vương quốc Anh. Việc triển khai có thể là câu trả lời cho việc các tàu chiến Hoa Kỳ, Anh và Na Uy đến biển Barents lần đầu tiên sau Chiến tranh Lạnh trước đó vào năm 2020. Tàu khu trục Severomorsk, cùng với tàu chở dầu Sergey Osipov cũng đã hoạt động trong khu vực, và ngay sau đó tàu khu trục Phó Đô đốc Kulakov, đi cùng tàu chở dầu Akademik Pashin và tàu tình báo Viktor Leonov. Phó Đô đốc Kulakov, một cách bất thường, di chuyển về phía Tây Vương quốc Anh, trong khu vực mà Hải quân Nga chưa được biết đến là hoạt động kể từ năm 2009 (vào năm 2012, có một chuyến ghé cảng thân thiện của Phó đô đốc Kulakov tới Cork). Các tàu của Nga trong khu vực còn có tàu ngầm Staryy Oskol, tàu kéo Kapitan Guryev và tàu tuần tra Vasily Bykov.
Các tàu trong lớp
– Steregushchiy 530, biên chế 28/2/2008, Hạm đội Baltic
– Soobrazitelnyy 531, biên chế 14/10/2011, Hđ Baltic
– Boikiy 532, biên chế 16/5/2013, Hđ Baltic
– Sovershennyy 333, biên chế 20/7/2017, Hđ TBD
– Stoikiy 545, biên chế 18/7/2014, Hđ Baltic
– Gromkiy 335, biên chế 25/12/2018, Hđ TBD
– Merkuriy, dự kiến biên chế 2022, Hđ Biển Đen
– Strogiy, dự kiến biên chế 2022, Hđ Biển Đen
– Aldar Tsydenzhapov 339, biên chế 25/12/2020, Hđ TBD
– Rezkiy 343, dự kiến biên chế 2022, Hđ TBD
– ???, dự kiến biên chế 2026, Hđ TBD
– ???, dự kiến biên chế 2026, Hđ TBD
– ??? dự kiến biên chế 2026, Hđ Phương Bắc
– ??? dự kiến biên chế 2026, Hđ Phương Bắc./.
