TÀU SÂN BAY (Aircraft carrier)

Tàu sân bay (aircraft carrier) hay còn gọi là hàng không mẫu hạm là tàu chiến đóng vai trò là căn cứ không quân trên biển, được trang bị sàn đáp đủ chiều dài và các phương tiện để chuyên chở, trang bị vũ khí, triển khai và thu hồi máy bay. Thông thường, nó là tàu chủ lực (capital ship) của một hạm đội, vì nó cho phép lực lượng hải quân triển khai sức mạnh không quân trên toàn thế giới mà không phụ thuộc vào các căn cứ địa phương để dàn dựng các hoạt động của máy bay. Các tàu sân bay đã phát triển kể từ khi thành lập vào đầu thế kỷ XX, từ những chiếc tàu gỗ được sử dụng để triển khai khí cầu cho đến những tàu chiến chạy bằng năng lượng hạt nhân mang theo nhiều máy bay chiến đấu, máy bay tấn công, máy bay trực thăng và các loại máy bay khác. Trong khi các máy bay hạng nặng hơn như máy bay chiến đấu cánh cố định và máy bay ném bom đã được phóng từ tàu sân bay, những chiếc máy bay này đã không hạ cánh trên tàu sân bay. Bằng sức mạnh ngoại giao và chiến thuật, tính cơ động, tính tự chủ và sự đa dạng của các phương tiện, tàu sân bay thường là trung tâm của các hạm đội chiến đấu hiện đại. Về mặt chiến thuật hay thậm chí là chiến lược, nó đã thay thế thiết giáp hạm trong vai trò soái hạm (flagship) của một hạm đội. Một trong những lợi thế lớn của nó là, bằng cách đi thuyền trong vùng biển quốc tế, nó không can thiệp vào bất kỳ chủ quyền lãnh thổ nào và do đó loại bỏ nhu cầu cấp phép bay qua từ các quốc gia bên thứ ba, giảm thời gian và khoảng cách vận chuyển của máy bay và do đó tăng đáng kể thời gian sẵn sàng trên khu vực chiến đấu.

Không có định nghĩa duy nhất về “tàu sân bay”, và hải quân hiện đại sử dụng một số biến thể của loại này. Các biến thể này đôi khi được phân loại thành các loại nửa tàu sân bay (sub-types of aircraft carriers), và đôi khi là các loại tàu có khả năng hàng không hải quân riêng biệt. Tàu sân bay có thể được phân loại theo loại máy bay mà chúng mang theo và nhiệm vụ hoạt động của chúng. Đô đốc Sir Mark Stanhope, Hải quân Hoàng Gia (RN), cựu Chúa biển đệ nhất (First Sea Lord) của Hải quân Hoàng gia Anh, đã nói, “Nói một cách đơn giản, các quốc gia khao khát ảnh hưởng chiến lược quốc tế đều có tàu sân bay”. Henry Kissinger, trong khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ, cũng nói: “Một tàu sân bay là 100.000 tấn ngoại giao”.

So sánh các tàu sân bay

Tính đến tháng 12/2022, có 47 tàu sân bay đang hoạt động trên thế giới do 14 lực lượng hải quân vận hành. Hải quân Hoa Kỳ (USN) có 11 hạm đội tàu sân bay lớn chạy bằng năng lượng hạt nhân, mỗi chiếc chở khoảng 80 máy bay chiến đấu, là những tàu sân bay lớn nhất thế giới; tổng không gian trên boong kết hợp nhiều hơn gấp đôi so với tất cả các quốc gia khác cộng lại. Cũng như hạm đội tàu sân bay, Hải quân Hoa Kỳ có 9 tàu tấn công đổ bộ được sử dụng chủ yếu cho máy bay trực thăng, mặc dù mỗi chiếc này cũng có thể thực hiện tới 20 lần cất cánh và hạ cánh thẳng đứng hoặc ngắn (V/STOL) máy bay chiến đấu và có kích thước tương tự như tàu sân bay cỡ trung bình. Anh, Ấn Độ và Trung Quốc mỗi nước vận hành 2 tàu sân bay. Pháp và Nga mỗi nước vận hành 1 tàu sân bay duy nhất với sức chứa từ 30 đến 60 máy bay chiến đấu. Ý vận hành 2 tàu sân bay hạng nhẹ V/STOL và Tây Ban Nha vận hành 1 tàu tấn công chở máy bay V/STOL. Các tàu sân bay trực thăng được vận hành bởi Nhật Bản (4, hai trong số đó đang được chuyển đổi sang vận hành máy bay chiến đấu V/STOL), Pháp (3), Úc (2), Ai Cập (2), Hàn Quốc (2), Trung Quốc (3), Thái Lan (1) và Bra-xin (1). Các tàu sân bay tương lai đang được xây dựng hoặc lên kế hoạch bởi Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Nga, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ.

Các loại tàu sân bay

– Tốc độ là một tài sản quan trọng đối với tàu sân bay, vì chúng cần được triển khai nhanh chóng ở bất cứ đâu trên thế giới và phải đủ nhanh để tránh bị quân địch phát hiện và nhắm mục tiêu. Tốc độ cao cung cấp thêm “gió trên boong”, tăng lực nâng dành cho máy bay cánh cố định để mang nhiên liệu và đạn dược. Để tránh tàu ngầm hạt nhân, chúng phải chạy nhanh hơn 30 hl/g.

– Tàu sân bay là một trong những tàu chiến lớn nhất, vì cần nhiều không gian trên boong.

– Một tàu sân bay phải có khả năng thực hiện các nhiệm vụ ngày càng đa dạng. Ngoại giao, triển khai sức mạnh, lực lượng phản ứng nhanh với khủng hoảng, tấn công trên bộ từ biển, căn cứ trên biển cho các lực lượng trực thăng và tấn công đổ bộ, chiến tranh chống tàu mặt nước (ASUW), Lực lượng phòng không phản công (DCA) và hỗ trợ nhân đạo cứu trợ thiên tai (HADR) là một số nhiệm vụ mà tàu sân bay dự kiến sẽ hoàn thành. Theo truyền thống, một tàu sân bay được cho là một con tàu có thể thực hiện ít nhất các nhiệm vụ kiểm soát trên biển và triển khai sức mạnh.

– Một tàu sân bay phải có khả năng vận hành hiệu quả một nhóm tác chiến trên không. Điều này có nghĩa là nó xử lý các máy bay phản lực cánh cố định cũng như máy bay trực thăng. Điều này bao gồm các tàu được thiết kế để hỗ trợ hoạt động của máy bay phản lực cất cánh/hạ cánh thẳng đứng (STOVL).

Các loại cơ bản
– Tàu tuần dương máy bay.
– Tàu đổ bộ tấn công và các loại phụ.
– Tàu sân bay tác chiến chống ngầm.
– Vận chuyển khinh khí cầu.
– Tàu sân bay hộ tống.
– Tàu sân bay hạm đội.
– Tàu tuần dương sàn đáp.
– Tàu sân bay trực thăng.
– Tàu sân bay hạng nhẹ.
– Tàu kiểm soát biển.
– Tàu chở thủy phi cơ.

Một số loại được liệt kê ở đây không được một số nguồn xác định rõ ràng là tàu sân bay.

Theo vai trò

Một tàu sân bay hạm đội được thiết kế để hoạt động cùng với hạm đội chính và thường cung cấp khả năng tấn công. Đây là những tàu sân bay lớn nhất có khả năng tốc độ nhanh. Để so sánh, các tàu sân bay hộ tống được phát triển để bảo vệ các đoàn tàu vận tải. Chúng nhỏ hơn và chậm hơn với số lượng máy bay mang theo ít hơn. Hầu hết được chế tạo từ vỏ tàu trọng thương hoặc, trong trường hợp tàu sân bay thương gia, là tàu chở hàng rời có thêm một sàn đáp phía trên. Tàu sân bay hạng nhẹ đủ nhanh để hoạt động cùng hạm đội chính nhưng có kích thước nhỏ hơn với sức chứa máy bay giảm.

Tàu sân bay Đô đốc Kusnetsov của Liên Xô được gọi là “tàu tuần dương chở máy bay hạng nặng”. Đây chủ yếu là một cấu trúc pháp lý để tránh những hạn chế của Công ước Montreux ngăn cản “tàu sân bay” đi qua Eo biển Thổ Nhĩ Kỳ giữa các căn cứ ở Biển Đen của Liên Xô và Biển Địa Trung Hải. Những con tàu này, mặc dù có kích thước tương đương với các tàu sân bay lớn của hạm đội, được thiết kế để triển khai độc lập hoặc cùng với các tàu hộ tống. Ngoài việc hỗ trợ máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng, chúng còn cung cấp cả vũ khí phòng thủ mạnh mẽ và tên lửa tấn công hạng nặng tương đương với một tàu tuần dương tên lửa dẫn đường.

Theo cấu hình

Tàu sân bay ngày nay thường được chia thành 4 loại sau dựa trên cách máy bay cất cánh và hạ cánh:

– Cất cánh bằng máy phóng, thu hồi bắt (CATOBAR): các tàu sân bay này thường chở máy bay lớn nhất, nặng nhất và được trang bị vũ khí mạnh nhất, mặc dù các tàu sân bay CATOBAR nhỏ hơn có thể có những hạn chế khác (trọng lượng của thang máy bay…). Tất cả các tàu sân bay CATOBAR đang phục vụ ngày nay đều chạy bằng năng lượng hạt nhân. 12 chiếc đang phục vụ: 10 chiếc Nimitz và 1 chiếc thuộc hạm đội lớp Gerald R. Ford tại Hoa Kỳ; và một hãng vận tải cỡ vừa ở Pháp.

Khả năng phục hồi khi cất cánh trong thời gian cất cánh ngắn (STOBAR): các tàu sân bay này thường bị hạn chế chở máy bay cánh cố định nhẹ hơn với trọng tải hạn chế hơn. Các phi đội tàu sân bay STOBAR, chẳng hạn như Sukhoi Su-33 và các phi đội Mikoyan MiG-29K tương lai của Đô đốc Kuznetsov thường chủ yếu hướng tới ưu thế trên không và vai trò phòng thủ hạm đội hơn là các nhiệm vụ tấn công/chiếu mạnh, đòi hỏi tải trọng lớn hơn (bom và tên lửa không đối đất). 5 chiếc đang phục vụ: 2 chiếc ở Trung Quốc; 2 ở Ấn Độ và 1 ở Nga.

– Cất cánh ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOVL): hạn chế chở máy bay STOVL. Máy bay STOVL, chẳng hạn như dòng Harrier và Yakovlev Yak-38 thường có trọng tải hạn chế, hiệu suất thấp hơn và mức tiêu thụ nhiên liệu cao khi so sánh với máy bay cánh cố định thông thường; tuy nhiên, một thế hệ máy bay STOVL mới, hiện bao gồm Lockheed Martin F-35B Lightning II, có hiệu suất được cải thiện nhiều. 14 đang phục vụ; 9 tàu tấn công đổ bộ STOVL của Mỹ; mỗi nước có 2 chiếc ở Ý và Anh; và 1 tàu tấn công đổ bộ STOVL ở Tây Ban Nha.

– Tàu sân bay trực thăng: Tàu sân bay trực thăng có bề ngoài tương tự như các tàu sân bay khác nhưng chỉ vận hành trực thăng – những tàu sân bay chủ yếu vận hành máy bay trực thăng nhưng cũng có thể vận hành máy bay cánh cố định được gọi là tàu sân bay STOVL. 17 chiếc đang phục vụ: 4 ở Nhật Bản; 3 ở Pháp; mỗi nước có 2 ở Úc, Trung Quốc, Ai Cập và Hàn Quốc; và 1 ở Brazil và Thái Lan. Trong quá khứ, một số tàu sân bay thông thường đã được hoán cải và chúng được Hải quân Hoàng gia Anh gọi là “tàu sân bay biệt kích” (commando carriers). Một số tàu sân bay trực thăng, nhưng không phải tất cả, được phân loại là tàu tấn công đổ bộ, có nhiệm vụ đổ bộ và hỗ trợ lực lượng mặt đất trên lãnh thổ đối phương.

Theo kích cỡ
– Tàu sân bay hạm đội (Fleet carrier).
– Tàu sân bay hạng nhẹ (Light aircraft carrier).
– Tàu sân bay hộ tống (Escort carrier).

Siêu tàu sân bay (Supercarrier)

Tên gọi “siêu tàu sân bay” không phải là tên gọi chính thức của bất kỳ lực lượng hải quân quốc gia nào, mà là thuật ngữ được giới truyền thông sử dụng chủ yếu và thường khi đưa tin về các loại tàu sân bay lớn hơn và tiên tiến hơn. Nó cũng được sử dụng khi so sánh các nhà cung cấp dịch vụ có quy mô và khả năng khác nhau, cả hiện tại và quá khứ. Nó được The New York Times sử dụng lần đầu tiên vào năm 1938, trong một bài viết về HMS Ark Royal của Hải quân Hoàng gia Anh, có chiều dài 209 mét, lượng giãn nước 22.000 tấn và được thiết kế để chở 72 máy bay. Kể từ đó, tàu sân bay đã liên tục phát triển về kích thước, cả về chiều dài và lượng giãn nước, cũng như khả năng được cải thiện; trong phòng thủ, cảm biến, tác chiến điện tử, động cơ đẩy, phạm vi, hệ thống phóng và thu hồi, số lượng và loại máy bay mang theo và số lần xuất kích mỗi ngày.

Trung Quốc, Nga và Vương quốc Anh đều có các tàu sân bay đang phục vụ hoặc đang đóng với lượng giãn nước từ 65.000 đến 85.000 tấn và chiều dài từ 280 m đến 320 m được mô tả là “siêu tàu sân bay”. Tuy nhiên, “siêu tàu sân bay” lớn nhất đang phục vụ tính đến năm 2022 là của Hải quân Hoa Kỳ, với lượng giãn nước vượt quá 100.000 tấn, chiều dài hơn 337 m và khả năng sánh ngang hoặc vượt trội so với bất kỳ lớp nào khác.

Ký hiệu nhận biết kiểu thân tàu

Một số hệ thống ký hiệu nhận dạng cho tàu sân bay và các loại tàu liên quan đã được sử dụng. Chúng bao gồm số cờ hiệu được sử dụng bởi Hải quân Hoàng gia, các quốc gia Khối thịnh vượng chung và Châu Âu, cùng với các ký hiệu phân loại thân tàu được sử dụng bởi Hoa Kỳ và Canada:
– CVA (Attack carrier): Tàu sân bay tấn công (đến 1975).
– CVB (Large aircraft carrier): Tàu sân bay lớn (nghỉ hưu 1952).
– CVAN (Nuclear-powered attack carrier): Tàu sân bay tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân.
– CVE (Escort carrier): Tàu sân bay hộ tống.
– CVHA (Aircraft carrier, Helicopter Assault): Tàu sân bay, Trực thăng tấn công (nghỉ hưu).
– CVHE (Aircraft carrier, Helicopter, Escort): Tàu sân bay, Trực thăng, Hộ tống (nghỉ hưu).
– CVV (Aircraft Carrier (Medium)): Tàu sân bay (Trung bình) (đề xuất).
– CVL (Light aircraft carrier): Tàu sân bay hạng nhẹ.
– CVN (Nuclear-powered aircraft carrier): Tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân.
– CVS (Anti-submarine warfare carrier): Tàu sân bay tác chiến chống ngầm.
– CVT (Training Aircraft Carrier): Tàu sân bay huấn luyện.
– LHA (Landing helicopter assault, a type of amphibious assault ship): Tàu bến trực thăng đổ bộ tấn công, một loại tàu tấn công đổ bộ.
– LHD (Landing helicopter dock, a type of amphibious assault ship): Tàu bến đổ bộ trực thăng, một loại tàu tấn công đổ bộ.
– LPH (Landing platform helicopter, a type of amphibious assault ship): Tàu bãi đáp trực thăng đổ bộ, một loại tàu tấn công đổ bộ.

Lịch sử

Nguồn gốc

Sự ra đời năm 1903 của máy bay cánh cố định với chuyến bay đầu tiên của anh em nhà Wright tại Kitty Hawk, Bắc Carolina, được theo sát vào ngày 14/11/1910, bởi chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của Eugene Burton Ely đối với một chiếc Curtiss. Máy bay đẩy từ boong tàu Hải quân Hoa Kỳ, tàu tuần dương USS Birmingham thả neo ngoài Căn cứ Hải quân Norfolk ở Virginia. Hai tháng sau, vào ngày 18/1/1911, Ely hạ cánh chiếc máy bay Curtiss Pusher của mình xuống một bệ trên tàu tuần dương bọc thép USS Pennsylvania thả neo ở Vịnh San Francisco. Vào ngày 9/5/1912, lần cất cánh đầu tiên của một chiếc máy bay từ một con tàu khi đang thực hiện là do Chỉ huy Charles Samson thực hiện khi lái chiếc máy bay hai tầng cánh S.27 Short Improved “S.38” của Lực lượng Không quân Hải quân Hoàng gia (RNAS) từ boong tàu thiết giáp hạm tiền-dreadnought HMS Hibernia của Hải quân Hoàng gia Anh. Do đó cung cấp cuộc trình diễn thực tế đầu tiên của tàu sân bay cho các hoạt động hải quân trên biển. Các tàu hỗ trợ thủy phi cơ xuất hiện tiếp theo, với chiếc Foudre của Pháp năm 1911.

Đầu Thế chiến I, tàu Hải quân Đế quốc Nhật Bản Wakamiya đã tiến hành cuộc không kích thành công đầu tiên trên thế giới: vào ngày 6/9/1914, một máy bay Farman do Wakamiya phóng đã tấn công tàu tuần dương Áo-Hung SMS Kaiserin Elisabeth và pháo hạm Jaguar của Đế quốc Đức ở Vịnh Kiaochow ngoài khơi Thanh Đảo; không bị trúng đạn. Cuộc tấn công đầu tiên sử dụng ngư lôi phóng từ trên không xảy ra vào ngày 2/8, khi một quả ngư lôi được bắn bởi Chỉ huy chuyến bay Charles HK Edmonds từ một Thủy phi cơ Short Type 184, phóng từ tàu sân bay HMS Ben-my-Chree.

Cuộc không kích đầu tiên do tàu sân bay thực hiện là cuộc tập kích Tondern vào tháng 7/1918. 7 chiếc Sopwith Camel được phóng từ tàu chiến-tuần dương HMS Furious đã được sửa đổi bằng cách thay thế tháp pháo phía trước của nó bằng sàn đáp và tháp pháo chứa máy bay. Chiếc Camel đã tấn công và làm hư hại căn cứ không quân của Đức tại Tondern, Đức (ngày nay là Tønder, Đan Mạch) và phá hủy hai khí cầu zeppelin.

Lần hạ cánh đầu tiên của một chiếc máy bay trên một con tàu đang di chuyển là của Chỉ huy Phi đội Edwin Harris Dunning, khi ông hạ cánh chiếc Sopwith Pup của mình trên chiếc HMS Furious ở Scapa Flow, Orkney vào ngày 2/8/1917. Việc hạ cánh trên sàn đáp phía trước yêu cầu phi công phải tiếp cận vòng cấu trúc thượng tầng của con tàu, một thao tác khó khăn và nguy hiểm và Dunning sau đó đã thiệt mạng khi máy bay của anh ta bị ném xuống biển trong khi cố gắng hạ cánh xuống Furious. HMS Furious đã được sửa đổi một lần nữa khi tháp pháo phía sau của nó bị dỡ bỏ và một sàn đáp khác được bổ sung trên một nhà chứa máy bay thứ hai để hạ cánh máy bay qua đuôi tàu. Tuy nhiên, phễu và cấu trúc thượng tầng của nó vẫn còn nguyên vẹn và nhiễu loạn từ phễu và cấu trúc thượng tầng nghiêm trọng đến mức chỉ có ba lần hạ cánh thành công trước khi các nỗ lực tiếp theo bị cấm. Kinh nghiệm này đã thúc đẩy sự phát triển của các tàu có boong bằng phẳng và sản xuất các tàu hạm đội lớn đầu tiên. Năm 1918, HMS Argus trở thành tàu sân bay đầu tiên trên thế giới có khả năng phóng và thu hồi máy bay hải quân.

Do Hiệp ước Hải quân Washington năm 1922 hạn chế việc chế tạo các tàu chiến đấu mặt nước hạng nặng mới, hầu hết các tàu sân bay ban đầu đều là những tàu chuyển đổi đã được đặt đóng (hoặc đã phục vụ) thành các loại tàu khác nhau: tàu chở hàng, tàu tuần dương, tàu chiến tuần dương, hoặc thiết giáp hạm. Những cải biến này đã tạo ra sự ra đời của lớp tàu sân bay Lexington của Mỹ (1927), Akagi và Kaga của Nhật Bản, và lớp Courageous của Anh. Quá trình phát triển tàu sân bay chuyên dụng đang diễn ra thuận lợi, với việc một số hải quân đặt hàng và chế tạo các tàu chiến được thiết kế có chủ đích để hoạt động như tàu sân bay vào giữa những năm 1920. Điều này dẫn đến việc đưa vào hoạt động các tàu như Nhật Bản Hōshō (1922), HMS Hermes (1924, mặc dù được đặt ki vào năm 1918 trước Hōshō), và Béarn (1927). Trong Thế chiến II, những con tàu này được gọi là tàu sân bay hạm đội.

Thế chiến II

Tàu sân bay đã thay đổi đáng kể chiến tranh hải quân trong Thế chiến II, bởi vì sức mạnh không quân đang trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến tranh. Sự ra đời của máy bay với tư cách là vũ khí trọng điểm được thúc đẩy bởi tầm bay vượt trội, tính linh hoạt và hiệu quả của máy bay phóng từ tàu sân bay. Chúng có tầm bắn và độ chính xác cao hơn súng hải quân, khiến chúng có hiệu quả cao. Tính linh hoạt của tàu sân bay đã được thể hiện vào tháng 11/1940, khi HMS Illustrious tiến hành một cuộc tấn công tầm xa vào hạm đội Ý tại căn cứ của họ ở Taranto, báo hiệu sự khởi đầu của các cuộc tấn công bằng máy bay hiệu quả và cơ động cao. Hoạt động này ở cảng nước nông đã vô hiệu hóa 3 trong số 6 thiết giáp hạm đang thả neo với cái giá phải trả là 2 máy bay ném ngư lôi.

Thế chiến II ở Thái Bình Dương liên quan đến các cuộc đụng độ giữa các hạm đội tàu sân bay. Cuộc tấn công bất ngờ của Nhật Bản vào hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ tại căn cứ hải quân và không quân Trân Châu Cảng vào Chủ nhật, ngày 7/12/1941, là một minh họa rõ ràng về khả năng triển khai sức mạnh của một lực lượng lớn các tàu sân bay hiện đại. Việc tập trung 6 tàu sân bay trong một đơn vị duy nhất đã làm nên lịch sử hải quân, vì không quốc gia nào có thể so sánh được. Tính linh hoạt hơn nữa đã được thể hiện trong “Cuộc đột kích Doolittle”, vào ngày 18/4/1942, khi tàu sân bay USS Hornet của Hải quân Hoa Kỳ đi đến trong phạm vi 650 hl (1.200 km) của Nhật Bản và phóng 16 máy bay ném bom B-25 khỏi boong của nó trong một cuộc tấn công trả đũa vào đất liền, bao gồm cả thủ đô Tokyo. Tuy nhiên, điểm yếu của các tàu sân bay so với các thiết giáp hạm truyền thống khi bị buộc phải chạm trán bằng súng nhanh chóng được minh họa bằng việc HMS Glorious bị thiết giáp hạm Đức đánh chìm trong Chiến dịch Na Uy năm 1940.

Tầm quan trọng mới được phát hiện này của hàng không hải quân đã buộc các quốc gia phải tạo ra một số tàu sân bay, trong nỗ lực cung cấp ưu thế trên không cho mọi hạm đội lớn nhằm xua đuổi máy bay địch. Việc sử dụng rộng rãi này đã dẫn đến việc phát triển và chế tạo các tàu sân bay “nhẹ”. Các tàu sân bay hộ tống, chẳng hạn như USS Bogue, đôi khi được chế tạo theo mục đích nhưng hầu hết được chuyển đổi từ tàu buôn như một biện pháp ngăn chặn khoảng cách để cung cấp hỗ trợ trên không chống tàu ngầm cho các đoàn tàu vận tải và các cuộc xâm lược đổ bộ. Đi theo khái niệm này, các tàu sân bay hạng nhẹ do Mỹ chế tạo, chẳng hạn như USS Independence, đại diện cho một phiên bản lớn hơn, “quân sự hóa” hơn của tàu sân bay hộ tống. Mặc dù có sự bổ sung tương tự cho các tàu sân bay hộ tống, nhưng chúng có lợi thế về tốc độ nhờ vỏ tàu tuần dương được chuyển đổi. Tàu sân bay hạng nhẹ thiết kế năm 1942 của Vương quốc Anh được thiết kế để các nhà máy đóng tàu dân sự chế tạo nhanh chóng và có tuổi thọ dự kiến khoảng 3 năm. Chúng phục vụ Hải quân Hoàng gia Anh trong chiến tranh, và thiết kế thân tàu được chọn cho gần như tất cả các lực lượng hải quân được trang bị trên tàu sân bay sau chiến tranh, cho đến những năm 1980. Các trường hợp khẩn cấp cũng thúc đẩy việc tạo ra hoặc chuyển đổi các tàu sân bay rất độc đáo. Tàu CAM là tàu buôn chở hàng có thể phóng (nhưng không thu hồi) một máy bay chiến đấu duy nhất từ máy phóng để bảo vệ đoàn tàu vận tải khỏi máy bay Đức trên bộ tầm xa.

Thời hậu chiến

Trước Thế chiến II, các hiệp ước hải quân quốc tế năm 1922, 1930 và 1936 đã hạn chế kích thước của các tàu chủ lực bao gồm cả tàu sân bay. Kể từ Thế chiến II, các thiết kế tàu sân bay đã tăng kích thước để phù hợp với sự gia tăng đều đặn về kích thước máy bay. Các tàu sân bay lớn, hiện đại thuộc lớp Nimitz của Hải quân Hoa Kỳ có lượng giãn nước gần gấp bốn lần so với tàu sân bay USS Enterprise thời Thế chiến II, tuy nhiên số lượng máy bay bổ sung của nó gần như giống nhau-kết quả của việc kích thước và trọng lượng ngày càng tăng của từng máy bay quân sự qua nhiều năm. Các tàu sân bay ngày nay đắt đỏ đến mức một số quốc gia vận hành chúng có nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng về kinh tế và quân sự nếu một tàu sân bay bị mất.

Một số thay đổi được thực hiện sau năm 1945 ở các tàu sân bay:

– Sàn đáp nghiêng được phát minh bởi Thuyền trưởng Hải quân Hoàng gia Anh (sau này là Chuẩn Đô đốc) Dennis Cambell, vì các máy bay phản lực của hàng không hải quân có tốc độ cao hơn đòi hỏi các tàu sân bay phải được sửa đổi để “phù hợp” với nhu cầu của họ. Ngoài ra, sàn đáp nghiêng cho phép phóng và thu hồi đồng thời.

– Thiết bị làm lệch luồng phản lực trở nên cần thiết để bảo vệ máy bay và người điều khiển khỏi vụ nổ phản lực. Các tàu sân bay đầu tiên của Hải quân Hoa Kỳ được trang bị chúng là các tàu sân bay lớp Essex có boong gỗ được điều chỉnh để vận hành máy bay phản lực vào cuối những năm 1940. Các phiên bản sau phải làm mát bằng nước vì tăng công suất động cơ.

– Hệ thống hạ cánh quang học được phát triển để tạo điều kiện thuận lợi cho các góc hạ cánh rất chính xác theo yêu cầu của máy bay phản lực, loại máy bay có tốc độ hạ cánh nhanh nên có ít thời gian để sửa lỗi. Hệ thống đầu tiên được trang bị cho HMS Illustrious vào năm 1952.

– Các thiết kế tàu sân bay đã tăng kích thước để phù hợp với sự gia tăng liên tục về kích thước máy bay. Những năm 1950 chứng kiến Hải quân Hoa Kỳ biên chế “siêu tàu sân bay”, được thiết kế để vận hành các máy bay phản lực hải quân, mang lại hiệu suất tốt hơn với kích thước lớn hơn và yêu cầu mang theo nhiều vũ khí hơn (nhiên liệu, phụ tùng thay thế, thiết bị điện tử…).

– Tăng kích thước và yêu cầu có khả năng đạt tốc độ hơn 30 hl/g và ở trên biển trong thời gian dài có nghĩa là các lò phản ứng hạt nhân hiện được các tàu sân bay lớn hơn sử dụng để tạo ra hơi nước dùng để tạo ra năng lượng cho động cơ đẩy, năng lượng điện, phóng máy bay trên máy bay tàu sân bay, và một vài sử dụng nhỏ hơn.

Các lực lượng hải quân hiện đại vận hành các tàu sân bay như vậy coi chúng là tàu chủ lực (capital ship) của hạm đội, một vai trò trước đây được đảm nhận bởi các thuyền buồm galleons, khinh hạm và tàu trận tuyến rồi sau này là các thiết giáp hạm chạy bằng hơi nước hoặc động cơ diesel. Sự thay đổi này diễn ra trong Thế chiến II nhằm đối phó với sức mạnh không quân trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến tranh, được thúc đẩy bởi tầm hoạt động vượt trội, tính linh hoạt và hiệu quả của máy bay phóng từ tàu sân bay. Sau chiến tranh, các hoạt động của tàu sân bay tiếp tục gia tăng về quy mô và tầm quan trọng, và cùng với đó, các thiết kế tàu sân bay cũng gia tăng về quy mô và khả năng. Một số tàu sân bay lớn hơn này, được giới truyền thông mệnh danh là “siêu tàu sân bay”, có lượng giãn nước 75.000 tấn hoặc lớn hơn, đã trở thành đỉnh cao của sự phát triển tàu sân bay. Một số chạy bằng lò phản ứng hạt nhân và tạo thành cốt lõi của một hạm đội được thiết kế để hoạt động xa nhà. Các tàu tấn công đổ bộ, chẳng hạn như lớp Wasp và Mistral, phục vụ mục đích chở và đổ bộ Thủy quân lục chiến, đồng thời vận hành một đội trực thăng lớn cho mục đích đó. Còn được gọi là “tàu sân bay biệt kích” hoặc “tàu sân bay trực thăng”, nhiều chiếc có khả năng vận hành máy bay VSTOL.

Vai trò đe dọa của tàu sân bay có một vị trí trong chiến tranh phi đối xứng hiện đại, giống như ngoại giao pháo hạm trong quá khứ. Các tàu sân bay cũng tạo điều kiện cho các dự đoán nhanh chóng và chính xác về sức mạnh quân sự áp đảo vào các cuộc xung đột địa phương và khu vực như vậy.

Thiếu hỏa lực của các tàu chiến khác, bản thân các tàu sân bay được coi là dễ bị tấn công bởi các tàu, máy bay, tàu ngầm hoặc tên lửa khác. Do đó, một tàu sân bay thường được hộ tống bởi một số tàu khác để bảo vệ tàu sân bay tương đối cồng kềnh, vận chuyển vật tư và thực hiện các dịch vụ hỗ trợ khác, đồng thời cung cấp thêm khả năng tấn công. Nhóm tàu kết quả thường được gọi là nhóm tác chiến, nhóm tàu sân bay, nhóm tác chiến tàu sân bay hoặc nhóm tấn công tàu sân bay.

Có một quan điểm giữa một số chuyên gia quân sự rằng các hệ thống vũ khí chống hạm hiện đại, chẳng hạn như ngư lôi và tên lửa, hoặc thậm chí tên lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nhân, đã khiến các tàu sân bay và nhóm tàu sân bay trở nên quá dễ bị tổn thương trước tác chiến hiện đại.

Tàu sân bay cũng có thể dễ bị tàu ngầm diesel-điện như U24 Đức thuộc Type 206 thông thường năm 2001 đã “khai hỏa” vào Enterprise trong cuộc tập trận JTFEX 01-2 ở vùng biển Caribe bằng cách bắn pháo sáng và chụp ảnh qua kính tiềm vọng hay tàu Gotland của Thụy Điển cũng lập được thành tích tương tự trong 2006 trong JTFEX 06-2 bằng cách xuyên thủng các biện pháp phòng thủ của Nhóm tác chiến tàu sân bay 7 đang bảo vệ USS Ronald Reagan.

Cấu trúc

Tàu sân bay là những con tàu lớn và dài, mặc dù có mức độ thay đổi cao tùy thuộc vào vai trò dự định của chúng và sự bổ sung của máy bay. Kích thước của tàu sân bay đã thay đổi theo lịch sử và giữa các lực lượng hải quân, để đáp ứng các vai trò khác nhau mà khí hậu toàn cầu đòi hỏi từ lực lượng hàng không hải quân.

Bất kể kích thước như thế nào, bản thân con tàu phải chứa các máy bay bổ sung, có không gian để phóng, cất giữ và bảo dưỡng chúng. Không gian cũng cần thiết cho phi hành đoàn lớn, nguồn cung cấp (thực phẩm, đạn dược, nhiên liệu, bộ phận kỹ thuật) và động cơ đẩy. Các tàu sân bay Hoa Kỳ đáng chú ý vì có các lò phản ứng hạt nhân cung cấp năng lượng cho các hệ thống và động cơ đẩy của chúng.

Phần trên cùng của tàu sân bay là sàn đáp, nơi máy bay được phóng và thu hồi. Ở mạn phải của nó là hòn đảo, nơi đặt ống khói, đài kiểm soát không lưu và cây cầu.

Những hạn chế trong việc xây dựng sàn đáp ảnh hưởng mạnh mẽ đến vai trò của một tàu sân bay nhất định, vì chúng ảnh hưởng đến trọng lượng, loại và cấu hình của máy bay có thể được phóng. Ví dụ, các cơ chế khởi động được hỗ trợ được sử dụng chủ yếu cho máy bay hạng nặng, đặc biệt là những máy bay được trang bị vũ khí không đối đất. CATOBAR được sử dụng phổ biến nhất trên các tàu sân bay của Hải quân Hoa Kỳ vì nó cho phép triển khai các máy bay phản lực hạng nặng với đầy tải, đặc biệt là trong các nhiệm vụ tấn công mặt đất. STOVL được các lực lượng hải quân khác sử dụng vì nó rẻ hơn khi vận hành và vẫn cung cấp khả năng triển khai tốt cho máy bay chiến đấu.

Do tính chất bận rộn của sàn đáp, chỉ có khoảng 20 máy bay có thể ở trên đó cùng một lúc. Kho chứa máy bay ở một số boong bên dưới sàn đáp là nơi cất giữ hầu hết các máy bay và máy bay được đưa từ boong chứa bên dưới lên sàn đáp thông qua việc sử dụng thang máy. Nhà chứa máy bay thường khá lớn và có thể chiếm vài tầng không gian thẳng đứng.

Đạn dược thường được cất giữ ở các boong dưới vì chúng rất dễ nổ. Thông thường, nó nằm dưới mực nước để khu vực này có thể bị ngập trong trường hợp khẩn cấp.

Buồng lái máy bay

Được ví như “đường băng trên biển”, tàu sân bay có sàn cất cánh bằng phẳng, dùng để phóng và thu hồi máy bay. Máy bay phóng về phía trước, theo chiều gió và được thu hồi từ phía sau. Sàn đáp là nơi tìm thấy sự khác biệt đáng chú ý nhất giữa tàu sân bay và đường băng trên đất liền. Việc tạo ra một bề mặt như vậy trên biển đặt ra những hạn chế đối với tàu sân bay. Ví dụ, kích thước của tàu là một hạn chế cơ bản về chiều dài đường băng. Điều này ảnh hưởng đến quy trình cất cánh, vì chiều dài đường băng của boong ngắn hơn yêu cầu máy bay phải tăng tốc nhanh hơn để đạt được lực nâng. Điều này đòi hỏi phải tăng lực đẩy, thành phần thẳng đứng đối với vận tốc của nó hoặc giảm tải trọng cất cánh (để giảm khối lượng). Các kiểu kết cấu boong khác nhau, như trên, ảnh hưởng đến cấu trúc của sàn đáp. Hình thức hỗ trợ phóng mà một tàu sân bay cung cấp có liên quan chặt chẽ đến các loại máy bay được đưa lên tàu và thiết kế của chính tàu sân bay.

Có hai triết lý chính để giữ cho boong ngắn: thêm lực đẩy cho máy bay, chẳng hạn như sử dụng Máy phóng có Hỗ trợ Cất cánh (CATO-); và thay đổi hướng lực đẩy của máy bay, như trong Cất cánh thẳng đứng và/hoặc cất cánh ngắn (V/STO-). Mỗi phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm riêng:

– Cất cánh bằng máy phóng, thu hồi bắt (CATOBAR): Máy phóng chạy bằng hơi nước hoặc chạy bằng điện được kết nối với máy bay và được sử dụng để tăng tốc máy bay thông thường đến tốc độ bay an toàn. Khi kết thúc hành trình máy phóng, máy bay sẽ bay trên không và lực đẩy tiếp theo được cung cấp bởi động cơ của chính nó. Đây là phương pháp tốn kém nhất vì nó đòi hỏi phải lắp đặt máy móc phức tạp dưới sàn đáp, nhưng lại cho phép máy bay chất tải nặng cất cánh được.

– Cất cánh ngắn, thu hồi bắt (STOBAR) phụ thuộc vào việc tăng lực nâng ròng trên máy bay. Máy bay không cần hỗ trợ máy phóng để cất cánh; thay vào đó, trên hầu hết tất cả các tàu loại này, một vectơ hướng lên được cung cấp bởi một cú nhảy trượt tuyết ở đầu phía trước của sàn đáp, thường được kết hợp với vectơ lực đẩy của máy bay. Ngoài ra, bằng cách giảm tải trọng nhiên liệu và vũ khí, máy bay có thể đạt tốc độ nhanh hơn và tạo ra lực nâng lên cao hơn và phóng mà không cần nhảy trượt tuyết hoặc máy phóng.

– Cất cánh ngắn, hạ cánh thẳng đứng (STOVL): Trên tàu sân bay, việc cất cánh ngắn cánh cố định, không hỗ trợ máy phóng được thực hiện bằng cách sử dụng vectơ lực đẩy, cũng có thể được sử dụng kết hợp với đường băng “ski-jump”. Việc sử dụng STOVL có xu hướng cho phép máy bay mang trọng tải lớn hơn so với khi sử dụng VTOL, trong khi vẫn chỉ yêu cầu đường băng ngắn. Các ví dụ nổi tiếng nhất là Hawker Siddeley Harrier và BAe Sea Harrier. Mặc dù về mặt kỹ thuật là máy bay VTOL, chúng là máy bay STOVL khi hoạt động do trọng lượng tăng thêm khi cất cánh để lấy nhiên liệu và vũ khí. Điều tương tự cũng đúng với Lockheed F-35B Lightning II, đã thể hiện khả năng VTOL trong các chuyến bay thử nghiệm nhưng đang hoạt động STOVL hoặc trong trường hợp Vương quốc Anh sử dụng “hạ cánh thẳng đứng lăn trên tàu”.

– Cất và hạ cánh thẳng đứng (VTOL): Một số máy bay được thiết kế đặc biệt cho mục đích sử dụng vectơ lực đẩy ở mức độ rất cao (ví dụ: nếu tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng-lực lớn hơn 1, thì nó có thể cất cánh thẳng đứng), nhưng thường chậm hơn so với máy bay đẩy thông thường do trọng lượng bổ sung từ các hệ thống liên quan.

Về mặt thu hồi của sàn đáp, sự thích ứng với việc hạ tải máy bay được phản ánh. Máy bay không phải VTOL hoặc máy bay thông thường không thể tự giảm tốc và hầu như tất cả các hãng hàng không sử dụng chúng đều phải có hệ thống khôi phục bị bắt (-BAR, ví dụ CATOBAR hoặc STOBAR) để khôi phục máy bay của họ. Máy bay đang hạ cánh mở rộng một móc đuôi bắt vào dây hãm căng ngang boong để tự dừng lại trong một khoảng cách ngắn. Nghiên cứu của Hải quân Hoàng gia sau Thế chiến II về việc phục hồi CATOBAR an toàn hơn cuối cùng đã dẫn đến việc áp dụng phổ biến khu vực hạ cánh lệch trục để cho phép máy bay bị trượt dây hãm có thể “chốt” và quay trở lại chuyến bay an toàn cho một nỗ lực hạ cánh khác thay vì đâm vào máy bay trên boong phía trước.

Nếu máy bay có khả năng VTOL hoặc máy bay trực thăng, chúng không cần giảm tốc và do đó không cần thiết. Hệ thống thu hồi bị bắt đã sử dụng boong nghiêng từ những năm 1950 vì trong trường hợp máy bay không bắt được dây hãm, boong ngắn cho phép cất cánh dễ dàng hơn bằng cách giảm số lượng vật thể giữa máy bay và cuối đường băng. Nó cũng có lợi thế là tách khu vực vận hành phục hồi khỏi khu vực khởi động. Máy bay trực thăng và máy bay có khả năng cất và hạ cánh thẳng đứng hoặc ngắn (V/STOL) thường phục hồi bằng cách bay ngang qua tàu sân bay ở mạn trái và sau đó sử dụng khả năng bay lượn của chúng để di chuyển qua sàn đáp và hạ cánh thẳng đứng mà không cần phải bắt giữ Hộp số.

Nhân viên và hoạt động trên boong

Các tàu sân bay di chuyển với tốc độ lên đến 35 hl/g (65 km/h) vào gió trong các hoạt động trên boong đáp để tăng tốc độ gió trên boong đến mức tối thiểu an toàn. Sự gia tăng tốc độ gió hiệu quả này mang lại tốc độ phóng cao hơn cho máy bay khi kết thúc hành trình phóng hoặc nhảy trượt tuyết, cũng như giúp việc phục hồi an toàn hơn bằng cách giảm chênh lệch giữa tốc độ tương đối của máy bay và tàu.

Kể từ đầu những năm 1950, trên các tàu sân bay thông thường, người ta đã thực hiện thu hồi máy bay ở một góc so với đường trục của tàu. Chức năng chính của boong nghiêng này là cho phép máy bay bỏ lỡ dây hãm, được gọi là bolter, có thể bay trở lại trên không mà không có nguy cơ va vào máy bay đang đậu phía trước. Boong nghiêng cho phép lắp đặt một hoặc hai máy phóng “thắt lưng” ngoài hai mũi tên mèo. Boong nghiêng cũng cải thiện tính linh hoạt của chu trình phóng và thu hồi với tùy chọn phóng và thu hồi máy bay đồng thời.

Máy bay thông thường (“tailhook”) dựa vào một nhân viên tín hiệu hạ cánh (LSO, dấu hiệu cuộc gọi vô tuyến “mái chèo”) để theo dõi cách tiếp cận của máy bay, đo trực quan độ lượn, thái độ và tốc độ bay, đồng thời truyền dữ liệu đó cho phi công. Trước khi boong góc xuất hiện vào những năm 1950, các LSO đã sử dụng các mái chèo màu để báo hiệu sự điều chỉnh cho phi công (do đó có biệt danh). Từ cuối những năm 1950 trở đi, các thiết bị hỗ trợ hạ cánh trực quan như hệ thống hạ cánh quang học đã cung cấp thông tin về độ dốc trượt thích hợp, nhưng các LSO vẫn truyền các cuộc gọi thoại tới các phi công đang tiếp cận bằng radio.

Các nhân viên chủ chốt tham gia vào sàn đáp bao gồm người bắn, người điều khiển và người chỉ huy trên không. Người bắn là phi công hải quân hoặc sĩ quan bay hải quân và chịu trách nhiệm phóng máy bay. Người điều khiển làm việc ngay bên trong đảo (tháp chỉ huy) từ sàn đáp và chịu trách nhiệm về chuyển động của máy bay trước khi phóng và sau khi thu hồi. “Trùm không quân” (air boss, thường là chỉ huy) chiếm cầu trên cùng (Điều khiển chuyến bay chính, còn được gọi là sơ cấp hoặc tháp) và chịu trách nhiệm chung trong việc kiểm soát việc phóng, thu hồi và “những máy bay đó ở trên không gần tàu, và chuyển động của những chiếc máy bay trên sàn đáp, bản thân nó giống như một vở ba lê được dàn dựng công phu”. Thuyền trưởng của con tàu dành phần lớn thời gian của mình ở một cấp dưới cấp chính trên Cầu Điều hướng. Bên dưới đây là Cầu Cờ, được chỉ định cho đô đốc lên đường và các nhân viên của ông ta.

Để thuận tiện làm việc trên sàn đáp của một tàu sân bay Mỹ, các thủy thủ mặc áo màu ghi rõ trách nhiệm của họ. Có ít nhất bảy màu khác nhau được nhân viên buồng lái mặc cho các hoạt động hàng không trên tàu sân bay hiện đại của Hải quân Hoa Kỳ. Hoạt động vận chuyển của các quốc gia khác sử dụng bảng màu tương tự.

Kết cấu boong

Cấu trúc thượng tầng của tàu sân bay (chẳng hạn như đài chỉ huy, tháp điều khiển chuyến bay) tập trung ở một khu vực tương đối nhỏ gọi là “đảo” (island), một tính năng được tiên phong trên HMS Hermes vào năm 1923. Trong khi đảo thường được xây dựng ở mạn phải của sàn đáp, các tàu sân bay Nhật Bản Akagi và Hiryū đã xây dựng các đảo ở mạn trái. Rất ít tàu sân bay được thiết kế hoặc chế tạo mà không có đảo. Cấu hình sàn phẳng được chứng minh là có những hạn chế đáng kể, trong đó chính là việc quản lý khí thải từ nhà máy điện. Khói bay qua boong tàu là một vấn đề lớn trong USS Langley. Ngoài ra, việc thiếu một hòn đảo đồng nghĩa với những khó khăn trong việc quản lý sàn đáp, thực hiện kiểm soát không lưu, thiếu các vị trí chứa radar và các vấn đề trong việc điều hướng và điều khiển con tàu.

Một cấu trúc boong khác có thể được nhìn thấy là đoạn đường trượt tuyết ở đầu phía trước của sàn đáp. Điều này lần đầu tiên được phát triển để giúp khởi động cất cánh ngắn, hạ cánh thẳng đứng (STOVL) máy bay cất cánh với trọng lượng cao hơn nhiều so với khả năng cất cánh thẳng đứng hoặc lăn trên sàn phẳng. Ban đầu được phát triển bởi Hải quân Hoàng gia, nó đã được nhiều lực lượng hải quân áp dụng cho các tàu sân bay nhỏ hơn. Đoạn đường dốc trượt tuyết hoạt động bằng cách chuyển đổi một số chuyển động lăn về phía trước của máy bay thành vận tốc thẳng đứng và đôi khi được kết hợp với mục tiêu của lực đẩy phản lực một phần hướng xuống dưới. Điều này cho phép máy bay được nạp nhiều nhiên liệu và nạp nhiều nhiên liệu có thêm vài giây quý giá để đạt được tốc độ không khí đủ và lực nâng để duy trì chuyến bay bình thường. Nếu không có cú nhảy trượt tuyết, việc phóng những chiếc máy bay được nạp đầy nhiên liệu và nạp đầy nhiên liệu như Harrier sẽ không thể thực hiện được trên một con tàu boong phẳng nhỏ hơn trước khi bị đình trệ hoặc đâm thẳng xuống biển.

Mặc dù máy bay STOVL có khả năng cất cánh thẳng đứng từ một điểm trên boong, nhưng việc sử dụng đường dốc và khởi động chạy sẽ tiết kiệm nhiên liệu hơn nhiều và cho phép trọng lượng phóng nặng hơn. Vì máy phóng không cần thiết nên các tàu sân bay với cách sắp xếp này giảm trọng lượng, độ phức tạp và không gian cần thiết cho thiết bị phóng điện từ hoặc hơi nước phức tạp. Máy bay hạ cánh thẳng đứng cũng loại bỏ sự cần thiết của dây cáp hãm và phần cứng liên quan. Các tàu sân bay của Nga, Trung Quốc và Ấn Độ bao gồm một đoạn dốc trượt tuyết để phóng máy bay chiến đấu thông thường được tải nhẹ nhưng thu hồi bằng cách sử dụng dây cáp giữ tàu sân bay truyền thống và móc đuôi trên máy bay của họ.

Nhược điểm của cú nhảy trượt tuyết là hình phạt mà nó áp dụng đối với kích thước máy bay, trọng tải và lượng nhiên liệu (và do đó là phạm vi); Máy bay chở nặng không thể phóng bằng cách nhảy trượt tuyết vì trọng lượng tải cao của chúng yêu cầu thời gian cất cánh lâu hơn mức có thể trên boong tàu sân bay hoặc sự hỗ trợ từ máy phóng hoặc tên lửa JATO. Ví dụ, Sukhoi Su-33 của Nga chỉ có thể cất cánh từ tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov với lượng vũ khí và nhiên liệu tối thiểu. Một bất lợi khác là trên các hoạt động hỗn hợp trên sàn đáp nơi có cả trực thăng, chẳng hạn như trên một bến trực thăng đổ bộ của Hoa Kỳ hoặc tàu tấn công đổ bộ trực thăng. Cú nhảy trượt tuyết không được bao gồm vì điều này sẽ loại bỏ một hoặc nhiều bãi đáp trực thăng; sàn phẳng này hạn chế tải Harrier nhưng phần nào được giảm thiểu do thời gian bắt đầu lăn bánh lâu hơn do sàn đáp dài so với nhiều tàu sân bay STOVL mang lại.

Hạm đội quốc gia

Hải quân Hoa Kỳ có hạm đội tàu sân bay lớn nhất thế giới, với 11 siêu tàu sân bay hiện đang phục vụ. Trung Quốc và Ấn Độ mỗi nước có 2 tàu sân bay STOBAR đang hoạt động. Vương quốc Anh có 2 tàu sân bay STOVL đang hoạt động. Hải quân Pháp và Nga mỗi nước vận hành 1 tàu sân bay cỡ trung bình. Mỹ cũng có 9 tàu tác chiến đổ bộ có kích thước tương tự. Có 5 tàu sân bay hạng nhẹ nhỏ đang được sử dụng có khả năng vận hành cả máy bay cánh cố định và máy bay trực thăng; Nhật Bản và Ý mỗi nước vận hành 2 chiếc, và Tây Ban Nha 1 chiếc.

Ngoài ra còn có 17 tàu sân bay nhỏ chỉ vận hành trực thăng phục vụ hải quân các nước Australia (2), Brazil (1), Trung Quốc (2), Ai Cập (2), Pháp (3), Nhật Bản (4), Hàn Quốc (2), và Thái Lan (1).

An-giê-ri
Kalaat Béni Abbès (L-474) là một tàu bến vận tải đổ bộ của Hải quân Quốc gia Algérie với hai điểm đáp trên boong cho trực thăng.

Châu Úc
Hải quân Hoàng gia Australia vận hành 2 tàu bến đỗ trực thăng lớp Canberra. Lớp hai tàu, dựa trên tàu Tây Ban Nha Juan Carlos I và được chế tạo bởi Navantia và BAE Systems Australia, đại diện cho những con tàu lớn nhất từng được chế tạo cho Hải quân Hoàng gia Úc.

HMAS Canberra đã trải qua các cuộc thử nghiệm trên biển vào cuối năm 2013 và được đưa vào hoạt động vào năm 2014. Tàu chị em của nó, HMAS Adelaide, được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2015. Các tàu của Australia giữ lại đường trượt tuyết từ thiết kế của Juan Carlos I, mặc dù RAN chưa mua tàu sân bay dựa trên máy bay cánh cố định.

Brazil
Vào tháng 12/2017, Hải quân Brazil đã xác nhận việc mua HMS Ocean với giá (GBP) 84,6 triệu bảng Anh (tương đương 113,2 triệu USD) và đổi tên thành Atlântico. Con tàu đã ngừng hoạt động trong Hải quân Hoàng gia vào tháng 3/2018. Hải quân Brazil đã đưa tàu sân bay vào hoạt động vào ngày 29/6/2018 tại Vương quốc Anh. Sau khi thực hiện một thời gian bảo dưỡng ở Anh, dự kiến sẽ đi đến cảng nhà của nó, Arsenal do Rio de Janeiro (AMRJ) và hoạt động đầy đủ vào năm 2020. Con tàu có lượng giãn nước 21.578 tấn, dài 203,43 m và có tầm hoạt động 8.000 hl (15.000 km).

Trước khi rời HMNB Devonport để đến cảng nhà mới tại Kho vũ khí của Hải quân Rio, Atlântico đã trải qua khóa huấn luyện tác chiến trên biển theo chương trình Huấn luyện sĩ quan trên biển (FOST) của Hải quân Hoàng gia Anh.

Vào ngày 12/11/2020, Atlântico được đổi tên thành “NAM”, nghĩa là “tàu sân bay đa năng” (Tiếng Bồ Đào Nha: Navio Aeródromo Multipropósito), từ “PHM”, nghĩa là “tàu sân bay trực thăng đa năng” (Tiếng Bồ Đào Nha: Porta-Helicópteros Multipropósito), để phản ánh khả năng của nó để hoạt động với các máy bay không người lái tầm trung có độ bền dài cánh cố định cũng như máy bay VTOL cánh quạt nghiêng có người lái.

Trung Quốc
2 tàu sân bay STOBAR:

– Liêu Ninh (60.900 tấn) ban đầu được đóng dưới dạng tàu sân bay lớp Kuznetsov Varyag của Liên Xô và sau đó được mua dưới dạng tàu chở hàng vào năm 1998 với lý do sử dụng làm sòng bạc nổi, sau đó được kéo về Trung Quốc để xây dựng lại và hoàn thiện. Liêu Ninh được đưa vào hoạt động vào ngày 25/9/2012 và bắt đầu phục vụ cho hoạt động thử nghiệm và huấn luyện. Tháng 11/2012, Liêu Ninh lần đầu tiên hạ thủy và thu hồimáy bay chiến đấu hải quân Shenyang J-15. Sau khi được tái trang bị vào tháng 1/2019, nó được biên chế vào Hạm đội Bắc Hải, một sự thay đổi so với vai trò tàu sân bay huấn luyện trước đây.

– Sơn Đông (Shandong, 60.000-70.000 tấn) được hạ thủy vào ngày 26/4/2017. Đây là chiếc đầu tiên được đóng trong nước, theo thiết kế lớp Kuznetsov cải tiến. Shandong bắt đầu chạy thử nghiệm trên biển vào ngày 23/4/2018 và đi vào hoạt động vào tháng 12/2019.

– 1 tàu sân bay CATOBAR: Phúc Kiến (80.000 tấn) là tàu sân bay CATOBAR duy nhất của Trung Quốc được xây dựng từ năm 2015 đến năm 2016 trước khi hoàn thành vào tháng 6/2022. Tàu sẽ được trang bị vào năm 2023 và sẽ bắt đầu đưa vào sử dụng vào năm 2023-2024.

– 2 tàu bãi đáp trực thăng: LHD Type 075, Hainan được đưa vào hoạt động vào ngày 23/4/2021 tại căn cứ hải quân ở Tam Á. Con tàu thứ hai, Guangxi, được đưa vào hoạt động vào ngày 26/12/2021.

Tương lai của Trung Quốc
Trung Quốc đã có kế hoạch dài hạn vận hành 6 tàu sân bay cỡ lớn với 2 tàu sân bay mỗi hạm đội.

Trung Quốc đang lên kế hoạch cho một lớp gồm 8 tàu đổ bộ trực thăng tấn công Type 075 (tên NATO là tàu đổ bộ trực thăng tấn công lớp Yushen). Đây là lớp tàu tấn công đổ bộ do công ty đóng tàu Hudong-Zhonghua chế tạo. Con tàu đầu tiên được đưa vào hoạt động vào tháng 4/2021. Trung Quốc cũng đang lên kế hoạch cho một lớp sửa đổi của khái niệm tương tự, tàu bến đỗ trực thăng đổ bộ Type 076, cũng sẽ được trang bị hệ thống phóng máy phóng điện từ.

Ai Cập
Ai Cập đã ký hợp đồng với công ty đóng tàu DCNS của Pháp để mua 2 tàu sân bay trực thăng lớp Mistral với giá khoảng 950 triệu euro. Hai con tàu ban đầu được dành cho Nga, nhưng thỏa thuận đã bị Pháp hủy bỏ do sự can dự của Nga vào Ukraine.

Vào ngày 2/6/2016, Ai Cập đã nhận được chiếc đầu tiên trong số hai tàu sân bay trực thăng được mua vào tháng 10/2015, tàu đổ bộ trực thăng Gamal Abdel Nasser. Lễ thượng cờ diễn ra với sự có mặt của tham mưu trưởng Hải quân Ai Cập và Pháp, chủ tịch và giám đốc điều hành của cả DCNS và STX France, cùng các quan chức cấp cao của Ai Cập và Pháp. Vào ngày 16/9/2016, DCNS đã giao chiếc thứ hai trong số hai tàu sân bay trực thăng, tàu đổ bộ trực thăng Anwar El Sadat cũng tham gia một cuộc tập trận quân sự chung với Hải quân Pháp trước khi đến cảng quê hương Alexandria.

Cho đến nay, Ai Cập là quốc gia duy nhất ở châu Phi hoặc Trung Đông sở hữu tàu sân bay trực thăng.

Pháp
Hải quân Pháp vận hành Charles de Gaulle, một tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân nặng 42.000 tấn, được đưa vào hoạt động năm 2001 và là soái hạm của Hải quân Pháp. Con tàu mang theo một số máy bay Dassault Rafale M và E-2C Hawkeye, trực thăng EC725 Caracal và AS532 Cougar để tìm kiếm và cứu nạn, cũng như các thiết bị điện tử hiện đại và tên lửa Aster. Nó là tàu sân bay loại CATOBAR sử dụng hai máy phóng hơi nước C13‑3 dài 75 m, một phiên bản ngắn hơn của hệ thống máy phóng được lắp đặt trên các tàu sân bay lớp Nimitz của Hoa Kỳ, một máy phóng ở mũi tàu và một máy phóng ở phía trước bãi đáp. Ngoài ra, Hải quân Pháp vận hành 3 tàu tấn công đổ bộ lớp Mistral.

Tương lai của Pháp
Vào tháng 10/2018, Bộ Quốc phòng Pháp đã bắt đầu nghiên cứu kéo dài 18 tháng với số tiền 40 triệu euro để thay thế tàu sân bay Charles de Gaulle của Pháp trong tương lai sau năm 2030. Vào tháng 12/2020, Tổng thống Macron thông báo rằng việc chế tạo tàu sân bay thế hệ tiếp theo sẽ bắt đầu vào khoảng năm 2025 với các cuộc thử nghiệm trên biển bắt đầu vào khoảng năm 2036. Tàu sân bay này được lên kế hoạch có lượng giãn nước khoảng 75.000 tấn và mang theo khoảng 32 máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo, hai đến 3 chiếc E-2D Advanced Hawkeyes và một chiếc tương lai số lượng phương tiện vận tải hàng không không người lái được xác định.

Ấn Độ
2 tàu sân bay STOBAR:

INS Vikramaditya, 45.400 tấn, lớp Kiev sửa đổi. Tàu sân bay đã được Ấn Độ mua vào ngày 20/1/2004 sau nhiều năm đàm phán với giá cuối cùng là 2,35 tỷ USD. Con tàu đã hoàn thành xuất sắc các cuộc thử nghiệm trên biển vào tháng 7/2013 và thử nghiệm hàng không vào tháng 9/2013. Con tàu chính thức được đưa vào hoạt động vào ngày 16/11/2013 tại một buổi lễ được tổ chức tại Severodvinsk, Nga.

INS Vikrant, còn được gọi là Tàu sân bay bản địa 1 (IAC-1) một tàu sân bay nặng 45.000 tấn, dài 262 m đặt ki vào năm 2009. Tàu sân bay mới sẽ vận hành MiG-29K và hải quân phi cơ HAL Tejas. Con tàu chạy bằng bốn động cơ tua-bin khí và có tầm hoạt động 8.000 hl (15.000 km), chở theo 160 sĩ quan, 1.400 thủy thủ, 10 trực thăng và 30 máy bay. Con tàu được hạ thủy vào năm 2013, các cuộc thử nghiệm trên biển bắt đầu vào tháng 8/2021 và được đưa vào hoạt động vào ngày 02/9/2022.

Tương lai của Ấn Độ
Ấn Độ có kế hoạch đóng tàu sân bay thứ ba, INS Viraat, còn được gọi là tàu sân bay bản địa 2 (IAC-2) với lượng giãn nước hơn 65.000 tấn được lên kế hoạch với hệ thống CATOBAR để phóng và thu hồi máy bay hạng nặng.

Ý
2 tàu sân bay STOVL:
– Giuseppe Garibaldi: tàu sân bay STOVL 14.000 tấn của Ý, đưa vào hoạt động năm 1985.
– Cavour: Tàu sân bay STOVL 30000 tấn của Ý được thiết kế và chế tạo với các phương tiện tấn công đổ bộ thứ cấp, đưa vào hoạt động năm 2008.

Tương lai của Ý
Ý có kế hoạch thay thế tàu sân bay già cỗi Giuseppe Garibaldi, cũng như một trong những bến đỗ trực thăng lớp San Giorgio, bằng một “tàu tấn công đổ bộ” mới, được đặt tên là Trieste. Con tàu sẽ lớn hơn đáng kể so với những người tiền nhiệm của nó với lượng giãn nước 38.000 tấn khi đầy tải. Trieste sẽ mang theo Máy bay chiến đấu tấn công chung F-35B. Trong khi đó, Giuseppe Garibaldi sẽ được chuyển giao cho Bộ chỉ huy Chiến dịch Không gian Ý để sử dụng làm bệ phóng vệ tinh.

Nhật Bản
2 tàu khu trục đa năng lớp Izumo, dài 250 m, 19.500 tấn (27.000 tấn đầy tải). Tàu sân bay STOVL Izumo được hạ thủy vào tháng 8/2013 và được đưa vào hoạt động vào tháng 3/2015. Tàu chị em của Izumo, Kaga, đã được đưa vào hoạt động trong năm 2017.

Vào tháng 12/2018, Nội các Nhật Bản đã phê duyệt chuyển đổi cả hai tàu khu trục lớp Izumo thành tàu sân bay để F-35B STOVL hoạt động. Việc chuyển đổi Izumo đã được tiến hành vào giữa năm 2020. Việc sửa đổi các tàu hộ tống hàng hải là để “tăng cường tính linh hoạt trong hoạt động” và tăng cường khả năng phòng không ở Thái Bình Dương, quan điểm của Bộ Quốc phòng Nhật Bản là “Chúng tôi không tạo ra các phi đội tàu sân bay hoặc phi đội tàu sân bay” tương tự như Hải quân Hoa Kỳ. Những chiếc F-35 STOVL của Nhật Bản, khi được chuyển giao, sẽ được Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản vận hành từ căn cứ đất liền. Theo sách trắng năm 2020 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, mẫu STOVL đã được chọn cho JASDF do thiếu đường băng dài phù hợp để hỗ trợ khả năng chiếm ưu thế trên không trên toàn bộ không phận Nhật Bản. Nhật Bản đã yêu cầu USMC triển khai các máy bay STOVL F-35 và phi hành đoàn trên các tàu lớp Izumo “để hợp tác và tư vấn về cách vận hành máy bay chiến đấu trên boong của các tàu đã được sửa đổi”. Vào ngày 3/10/2021, hai chiếc F-35B của USMC đã thực hiện lần hạ cánh thẳng đứng và cất cánh ngang đầu tiên từ JS Izumo, đánh dấu 75 năm kể từ khi máy bay cánh cố định hoạt động từ một tàu sân bay Nhật Bản.

– 2 tàu khu trục trực thăng lớp Hyūga – tàu sân bay tác chiến chống ngầm 19.000 tấn (đầy tải) với khả năng chỉ huy và kiểm soát nâng cao cho phép chúng đóng vai trò soái hạm của hạm đội.

Nga
1 tàu sân bay STOBAR: Đô đốc Flota Sovetskogo Soyuza Kuznetsov: Tàu sân bay STOBAR lớp Đô đốc Kuznetsov trọng tải 55.000 tấn. Ra mắt vào năm 1985 với tên gọi Tbilisi, được đổi tên và hoạt động từ năm 1995. Không có máy phóng, nó có thể phóng và thu hồi các máy bay chiến đấu hải quân sử dụng nhiên liệu nhẹ cho các nhiệm vụ phòng không hoặc chống hạm chứ không phải các cuộc tấn công ném bom thông thường. Chính thức được chỉ định là một tàu tuần dương chở máy bay, nó là chiếc duy nhất mang theo vũ khí phòng thủ bổ sung của một tàu tuần dương hạng nặng và tên lửa tấn công P-700 Granit cỡ lớn. Các hệ thống P-700 sẽ bị loại bỏ trong lần tái trang bị sắp tới để mở rộng các cơ sở hàng không bên dưới boong cũng như nâng cấp các hệ thống phòng thủ của nó.

Tương lai của Nga
Chính phủ Nga đã xem xét khả năng thay thế Đô đốc Kuznetsov trong một thời gian và coi tàu sân bay lớp Shtorm là một lựa chọn khả thi. Tàu sân bay này sẽ là sự kết hợp giữa CATOBAR và STOBAR, với thực tế là nó sử dụng cả hai hệ thống phóng máy bay. Tàu sân bay dự kiến sẽ có giá từ 1,8 tỷ USD đến 5,63 tỷ USD. Tính đến năm 2020, dự án vẫn chưa được phê duyệt và do chi phí tài chính, không rõ liệu nó có được ưu tiên hơn các yếu tố khác của quá trình hiện đại hóa hải quân Nga hay không.

Lớp 2 LHD, Project 23900 đã được lên kế hoạch và lễ đặt ki chính thức cho dự án đã diễn ra vào ngày 20/7/2020.

Hàn Quốc
Hai tàu tấn công đổ bộ toàn boong 18.860 tấn lớp Dokdo với bệnh viện và boong giếng cùng các phương tiện phục vụ như soái hạm của hạm đội.

Tương lai của Hàn Quốc
Hàn Quốc đã lên kế hoạch dự kiến mua hai tàu sân bay hạng nhẹ vào năm 2033, điều này sẽ giúp ROKN trở thành lực lượng hải quân nước xanh. Vào tháng 12/2020, các chi tiết về chương trình tàu sân bay theo kế hoạch của Hàn Quốc (CVX) đã được hoàn thiện. Tàu khoảng 40.000 tấn dự kiến mang theo khoảng 20 máy bay chiến đấu F-35B cũng như các máy bay trực thăng tấn công trên biển trong tương lai. Mục nhập dịch vụ đã được dự đoán vào đầu những năm 2030. Chương trình đã gặp phải sự phản đối trong Quốc hội. Vào tháng 11/2021, Ủy ban Quốc phòng của Quốc hội đã giảm ngân sách yêu cầu của chương trình là 7,2 tỷ KRW xuống chỉ còn 500 triệu KRW (khoảng 400 triệu USD), khiến dự án bị tạm dừng, ít nhất là tạm thời. Tuy nhiên, vào ngày 3/12/2021, toàn bộ ngân sách trị giá 7,2 tỷ won đã được Quốc hội thông qua. Công việc thiết kế cơ bản sẽ bắt đầu một cách nghiêm túc bắt đầu từ năm 2022.

Tây Ban Nha
Juan Carlos I: Tàu dự báo chiến lược đa năng, nặng 27.000 tấn, được thiết kế đặc biệt có thể hoạt động như tàu tấn công đổ bộ và tàu sân bay. Juan Carlos I có đầy đủ phương tiện cho cả hai chức năng bao gồm một cầu nhảy trượt tuyết cho các hoạt động STOVL, được trang bị máy bay cường kích AV-8B Harrier II. Ngoài ra, boong giếng và khu vực chứa phương tiện có thể được sử dụng làm không gian chứa máy bay bổ sung, hạ thủy năm 2008, đưa vào hoạt động ngày 30/9/2010.

Thái Lan
1 tàu hỗ trợ trực thăng ngoài khơi: Tàu sân bay trực thăng HTMS Chakri Naruebet: Tàu sân bay STOVL 11.400 tấn dựa trên thiết kế Príncipe de Asturias của Tây Ban Nha. Được đưa vào hoạt động năm 1997. Cánh máy bay chiến đấu AV-8S Matador/Harrier STOVL, hầu như không thể hoạt động vào năm 1999, đã ngừng hoạt động mà không được thay thế vào năm 2006. Kể từ năm 2010, con tàu được sử dụng cho các hoạt động trực thăng và cứu trợ thiên tai.

Thổ Nhĩ Kỳ (Tương lai)
TCG Anadolu là tàu tấn công đổ bộ (LHD) nặng 27.079 tấn của Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ, có thể được cấu hình như một tàu sân bay V/STOL 24.660 tấn. Việc xây dựng bắt đầu vào ngày 30/4/2016 bởi Sedef Shipbuilding Inc. tại xưởng đóng tàu ở Istanbul của họ và con tàu dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2022. Việc đóng một con tàu chị em, được đặt tên là TCG Trakya, hiện đang được lên kế hoạch bởi Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ.

UCAV động cơ phản lực Baykar MIUS Kızılelma được thiết kế để hoạt động trên TCG Anadolu. Chuyến bay đầu tiên của nó đã hoàn thành thành công vào ngày 14/12/2022.

Vương quốc Anh
Hai tàu sân bay STOVL lớp Queen Elizabeth nặng 65.000 tấn vận hành F-35 Lightning II. HMS Queen Elizabeth được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2017 và HMS Prince of Wales vào tháng 12/2019.

Queen Elizabeth triển khai hoạt động đầu tiên vào năm 2021. Mỗi tàu lớp Queen Elizabeth có thể vận hành khoảng 40 máy bay trong các hoạt động thời bình và được cho là có thể chở tối đa 72 máy bay. Tính đến cuối tháng 4/2020, 18 máy bay F-35B đã được chuyển giao cho Hải quân và Không quân Hoàng gia Anh. “Khả năng hoạt động đầy đủ” cho khả năng tấn công tàu sân bay của Vương quốc Anh đã được lên kế hoạch cho năm 2023 (2 phi đội hoặc 24 máy bay phản lực hoạt động từ một tàu sân bay). Mục tiêu dài hạn vẫn là khả năng tiến hành một loạt các hoạt động trên không và hỗ trợ các hoạt động đổ bộ trên toàn thế giới từ cả hai tàu sân bay vào năm 2026. Chúng tạo thành bộ phận trung tâm của Nhóm tấn công tàu sân bay của Vương quốc Anh.

Tương lai của Anh
Các tàu thuộc lớp Queen Elizabeth dự kiến sẽ có thời gian phục vụ là 50 năm; không có nghiên cứu hiện tại về sự thay thế của họ.

Hoa Kỳ
11 tàu sân bay CATOBAR, tất cả đều chạy bằng năng lượng hạt nhân:

– Lớp Nimitz: 10 tàu sân bay nặng 101.000 tấn, dài 333 m, chiếc đầu tiên được đưa vào hoạt động năm 1975. Một tàu sân bay lớp Nimitz được cung cấp năng lượng bởi hai lò phản ứng hạt nhân cung cấp hơi nước cho bốn tuabin hơi.

– Lớp Gerald R. Ford, một tàu sân bay nặng 100.000 tấn, dài 337 m. Chiếc dẫn đầu của lớp Gerald R. Ford được đưa vào sử dụng vào năm 2017, với 9 chiếc khác được lên kế hoạch thay thế lớp Nimitz đã cũ.

9 tàu tấn công đổ bộ chở phương tiện, máy bay chiến đấu Thủy quân lục chiến, máy bay trực thăng tấn công và vận chuyển, và tàu đổ bộ với máy bay chiến đấu STOVL cho CAS và CAP:

– Lớp America: một lớp tàu tấn công đổ bộ 45.000 tấn, mặc dù tàu dẫn đầu trong lớp này không có boong tốt. Hai tàu đang phục vụ trong số 11 tàu theo kế hoạch. Các tàu lớp này có thể thực hiện nhiệm vụ phụ là tàu sân bay hạng nhẹ với 20 máy bay AV-8B Harrier II và trong tương lai là máy bay F-35B Lightning II sau khi dỡ bỏ đơn vị viễn chinh Thủy quân lục chiến.

– Lớp Wasp: một lớp gồm 8 tàu tấn công đổ bộ 41.000 tấn, các thành viên của lớp này đã được sử dụng trong thời chiến với nhiệm vụ phụ là tàu sân bay hạng nhẹ với 20 đến 25 chiếc AV-8B sau khi dỡ bỏ đơn vị viễn chinh Thủy quân lục chiến của chúng.

Tương lai của Hoa Kỳ
Hạm đội tàu sân bay lớp Nimitz hiện tại của Hoa Kỳ sẽ được đưa vào phục vụ (và trong một số trường hợp được thay thế) bởi lớp Gerald R. Ford. Dự kiến, các con tàu sẽ được tự động hóa nhiều hơn nhằm nỗ lực giảm lượng kinh phí cần thiết để duy trì và vận hành các con tàu. Các tính năng mới chính là triển khai Hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS) (thay thế máy phóng hơi nước cũ) và máy bay không người lái. Về sự phát triển trong tương lai của tàu sân bay, Quốc hội đã thảo luận về việc có thể đẩy nhanh việc loại bỏ một hoặc nhiều tàu sân bay lớp Nimitz, hoãn hoặc hủy bỏ việc mua sắm CVN-82 và CVN-81 hoặc sửa đổi hợp đồng mua bán.

Sau khi USS Enterprise ngừng hoạt động vào tháng 12/2012, hạm đội Hoa Kỳ bao gồm 10 tàu sân bay, nhưng con số đó đã tăng trở lại thành 11 với việc Gerald R. Ford đưa vào hoạt động vào tháng 7/2017. Tiểu ban Lực lượng Vũ trang của Hạ viện vào ngày 24/7/2007, đã đề xuất bảy hoặc tám tàu mới (cứ bốn năm một lần). Tuy nhiên, cuộc tranh luận đã trở nên sâu sắc hơn về việc lập ngân sách cho 12-14,5 tỷ USD (cộng với 12 tỷ USD cho phát triển và nghiên cứu) cho tàu sân bay lớp Gerald R. Ford 100.000 tấn (dịch vụ ước tính năm 2017) so với chiếc America nhỏ hơn 2 tỷ USD lớp tàu tấn công đổ bộ 45.000 tấn, có khả năng triển khai các phi đội F-35B. Chiếc đầu tiên của lớp này, USS America, hiện đang hoạt động cùng với chiếc khác, USS Tripoli, và 9 chiếc nữa đang được lên kế hoạch.

Trong một báo cáo trước Quốc hội vào tháng 2/2018, Hải quân cho biết họ dự định duy trì “lực lượng 12 CVN” như một phần của kế hoạch mua lại 30 năm.

Tàu sân bay đang bảo quản

Một số tàu sân bay đã được bảo tồn như tàu bảo tàng. Gồm:
– USS Yorktown (CV-10) ở Mount Pleasant, Nam Carolina.
– USS Intrepid (CV-11) tại Thành phố New York.
– USS Hornet (CV-12) tại Alameda, California.
– USS Lexington (CV-16) tại Corpus Christi, Texas.
– USS Midway (CV-41) tại San Diego, California.
– Tàu sân bay Liên Xô Kiev tại Thiên Tân, Trung Quốc.
– Tàu sân bay Minsk của Liên Xô tại Nam Thông, Trung Quốc.

Tàu sân bay bảo tàng cũ

– INS Vikrant (1961) được neo đậu như một bảo tàng ở Mumbai từ năm 2001 đến năm 2012, nhưng không bao giờ tìm được đối tác công nghiệp và đã bị đóng cửa vào năm đó. Nó đã bị loại bỏ vào năm 2014.

– USS Cabot (CVL-28) đã được mua lại để bảo quản và neo đậu ở New Orleans từ năm 1990 đến năm 2002, nhưng do một vụ bê bối biển thủ, tài trợ cho bảo tàng không bao giờ thành hiện thực và con tàu đã bị tháo dỡ vào năm 2002.

Tàu sân bay bảo tàng tương lai

– USS Tarawa (LHA-1) đang có chiến dịch bảo quản để đưa nó về bờ Tây nước Mỹ với tư cách là bảo tàng tàu tấn công đổ bộ đầu tiên trên thế giới./.