Lữ đoàn hải quân (naval brigade) là một đơn vị gồm các thủy thủ phục vụ trong vai trò chiến đấu trên mặt đất để tăng cường lực lượng trên bộ.
Úc
Trước Liên bang Úc, một số thuộc địa của Úc đã có Lữ đoàn Hải quân riêng và New South Wales cũng có Lực lượng Pháo binh Hải quân Tình nguyện riêng điều khiển pháo bờ biển. Các đơn vị này đã tham gia trấn áp Cuộc nổi dậy Nghĩa Hòa Đoàn ở Trung Quốc.
Đức
Trong Cách mạng Đức 1918-1919, các thủy thủ nổi loạn của Hải quân Đế quốc Đức đã thành lập Sư đoàn Volksmarine, lực lượng được tổ chức và huấn luyện tốt nhất dành cho những người theo chủ nghĩa xã hội cách mạng. Họ đã đánh bại quân đội chính quy và chiến đấu với phe Freikorps cánh hữu theo hướng của nước Đức thời hậu chiến.
Nga
Trong Cách mạng Tháng Mười và Nội chiến Nga, các thủy thủ Bolshevik đã tham gia tấn công Cung điện Mùa đông. Khi Đức Quốc xã xâm lược Nga, các thủy thủ đã được chuyển hướng khỏi các thiết giáp hạm để hỗ trợ phòng thủ Leningrad và Sevastopol. Trong suốt cuộc chiến, bộ binh hải quân Nga đã nổi bật trong chiến đấu trên bộ và cuối cùng đã giành được danh hiệu lực lượng đặc biệt.
Vương quốc Anh
Trong Hải quân Hoàng gia, lữ đoàn hải quân là một đội quân tạm thời lớn của Thủy quân lục chiến Hoàng gia và các thủy thủ từ Hải quân Hoàng gia được thành lập để thực hiện các hoạt động trên bờ, đặc biệt là từ giữa đến cuối thế kỷ XIX. Các thủy thủ được huấn luyện đặc biệt về chiến tranh trên bộ tại trường bắn súng ở HMS Excellent ở Portsmouth.
Hải quân Hoàng gia chỉ có một trận chiến giữa tàu với tàu (HMS Shah và Amethyst chống lại tàu Huascar của Peru năm 1877) từ năm 1850 đến năm 1914, vì vậy, trong phần lớn thời gian đó, lực lượng hoạt động duy nhất của họ là trên bờ, thông qua các lữ đoàn hải quân được thành lập từ những chiến binh trên tàu của nó.
Cuộc thi súng dã chiến kỷ niệm sự tham gia của một lữ đoàn hải quân trong việc giải cứu Ladysmith trong Chiến tranh Boer, khi khẩu pháo 12 pounder từ HMS Terrible and Strong được kéo qua gần 320 km địa hình gồ ghề từ Durban vào tháng 10/1899.
Hoa Kỳ
Trong cuộc vây hãm Veracruz năm 1847 trong Chiến tranh Mỹ-Mexico, một đội hải quân gồm 1200 người đã tham gia lực lượng đổ bộ.
Trong Nội chiến Hoa Kỳ, cả hai bên đều sử dụng các lữ đoàn hải quân trong cuộc vây hãm Petersburg. Lữ đoàn hải quân của Liên minh miền Nam do Đại úy John R. Tucker chỉ huy. Nó trực thuộc Sư đoàn của George Washington Custis Lee, thuộc Lực lượng Phòng vệ Richmond của Trung tướng Richard Ewell. Trong cuộc rút lui về Appomattox, lữ đoàn bị bắt trong Trận Sayler’s Creek vào ngày 6/4/1865. Lữ đoàn hải quân Liên minh trực thuộc Quân đội James dưới sự chỉ huy của Thiếu tướng Benjamin Butler. Nó do Chuẩn tướng Charles K. Graham chỉ huy và không được bổ nhiệm vào một trong hai quân đoàn.
Trong cuộc chiến chống khủng bố ở Iraq và Afghanistan, các cá nhân tăng cường từ Hải quân Hoa Kỳ đã phục vụ trong Quân đội để bù đắp cho sự thiếu hụt nhân sự trong quân đội.
Việt Nam
Lữ đoàn Hải quân (Lữ đoàn tàu) trong Hải quân Nhân dân Việt Nam là đơn vị cấp chiến thuật-chiến dịch. Là một đơn vị tập hợp các tàu chiến, tàu phục vụ cùng chủng loại hoặc cùng một nhiệm vụ. Tùy thuộc vào quy mô và biên chế, Lữ đoàn có thể độc lập (trực thuộc Quân chủng) hoặc trực thuộc cấp Vùng Hải quân.
Hải quân đánh bộ, Lực lượng Pháo-Tên lửa bờ, Không quân Hải quân cũng được tổ chức thành các Lữ đoàn.
Lữ đoàn trưởng thường mang quân hàm cấp Đại tá, Thượng tá./.
