CHÍNH TRỊ CÁNH TẢ (Left-wing politics)

Chính trị cánh tả (Left-wing politics) mô tả phạm vi các hệ tư tưởng (ideologies) chính trị ủng hộ và tìm cách đạt được bình đẳng xã hội và chủ nghĩa bình đẳng (egalitarianism), thường đối lập với hệ thống phân cấp xã hội nói chung hoặc một số hệ thống phân cấp xã hội nhất định. Chính trị cánh tả thường liên quan đến mối quan tâm đối với những người trong xã hội mà những người ủng hộ nó coi là bất lợi so với những người khác cũng như niềm tin rằng có những bất bình đẳng không chính đáng cần phải được giảm bớt hoặc xóa bỏ thông qua các biện pháp triệt để làm thay đổi bản chất của xã hội mà chúng được thực hiện. Theo giáo sư kinh tế danh dự Barry Clark, những người ủng hộ chính trị cánh tả “cho rằng sự phát triển của con người sẽ phát triển mạnh mẽ khi các cá nhân tham gia vào các mối quan hệ hợp tác, tôn trọng lẫn nhau, chỉ có thể phát triển mạnh khi những khác biệt quá mức về địa vị, quyền lực và sự giàu có bị xóa bỏ”.

Trong phổ chính trị tả-hữu (left-right political spectrum ), Left (tả) và Right (hữu) được đúc kết trong Cách mạng Pháp, ám chỉ cách sắp xếp chỗ ngồi trong Quốc hội Pháp. Những người ngồi bên trái thường phản đối Ancien Régime và chế độ quân chủ Bourbon và ủng hộ Cách mạng, việc thành lập một nền cộng hòa dân chủ và sự thế tục hóa xã hội trong khi những người bên phải ủng hộ các thể chế truyền thống của Ancien Régime. Việc sử dụng thuật ngữ Left trở nên nổi bật hơn sau khi chế độ quân chủ Pháp được phục hồi vào năm 1815, khi nó được áp dụng cho những người Độc lập. Từ wing lần đầu tiên được thêm vào Left và Right vào cuối thế kỷ XIX, thường với ý định coi thường, và left-wing được áp dụng cho những người không chính thống trong quan điểm tôn giáo hoặc chính trị của họ.

Các hệ tư tưởng (ideologies) được coi là cánh tả thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào vị trí dọc theo phổ chính trị (political spectrum) tại một thời điểm và địa điểm nhất định. Vào cuối thế kỷ XVIII, khi thành lập các nền dân chủ tự do đầu tiên, thuật ngữ “Left” (Cánh tả) được sử dụng để mô tả chủ nghĩa tự do (liberalism) ở Hoa Kỳ và chủ nghĩa cộng hòa (republicanism) ở Pháp, ủng hộ mức độ ra quyết định theo thứ bậc thấp hơn so với chính trị cánh hữu của những người bảo thủ truyền thống và quân chủ. Trong chính trị hiện đại, thuật ngữ “Left” (Cánh tả) thường áp dụng cho các hệ tư tưởng và phong trào ở bên trái của chủ nghĩa tự do cổ điển (classical liberalism), ủng hộ một số mức độ dân chủ trong lĩnh vực kinh tế. Ngày nay, các hệ tư tưởng như chủ nghĩa tự do xã hội (social liberalism) và dân chủ xã hội (social democracy) được coi là trung tả (centre-left), trong khi Cánh tả thường dành riêng cho các phong trào chỉ trích chủ nghĩa tư bản (capitalism) nhiều hơn, bao gồm phong trào lao động, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa vô chính phủ, chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa Marx và chủ nghĩa công đoàn, mỗi phong trào đều nổi lên vào thế kỷ XIX và XX. Ngoài ra, thuật ngữ “left-wing” (cánh tả) cũng được áp dụng cho nhiều phong trào xã hội tự do về mặt văn hóa, bao gồm phong trào dân quyền, phong trào nữ quyền, phong trào đòi quyền cho người LGBT, phong trào đòi quyền phá thai, chủ nghĩa đa văn hóa, phong trào phản chiến và phong trào bảo vệ môi trường cũng như nhiều đảng phái chính trị khác.