Tổng quan:
– Kiểu loại: Hệ thống SAM gắn trên xe
– Xuất xứ: Liên Xô
– Lịch sử phục vụ: 1976-nay
– Lịch sử sử dụng: Nội chiến Angola; Chiến tranh Iran-Iraq; Chiến tranh vùng Vịnh; Nội chiến Afghanistan (1989-1992); Nội chiến Afghanistan (1992-1996); Chiến tranh Kosovo; Nội chiến Syria; Chiến tranh Nga-Ukraina; Chiến tranh Nagorno-Karabakh lần thứ hai
– Nhà thiết kế: Phòng thiết kế cơ khí chính xác KB Tochmash
– Lịch sử thiết kế: 1969-1976
– Nhà chế tạo: Nhà máy máy Saratovskiy Zenit (Công ty cổ phần Muromteplovoz sản xuất 9K35M3-K)
– Lịch sử sản xuất: 1976-nay
– Biến thể: Strela-10, Strela-10SV (Nguyên mẫu), Strela-10M, Strela-10M2, Strela-10M3, Strela-10M3-K, Strela-10M4
– Khối lượng (9K35 Strela-10M3): 12.300 kg
– Chiều dài: 6.600 mm
– Chiều rộng: 2.850 mm
– Chiều cao: 2.300 mm (khi di chuyển), 3.800 mm (khi bắn)
– Kíp vận hành: 3 (chỉ huy, xạ thủ và lái xe)
– Giáp: 7 mm
– Vũ khí chính: 4 x 9M333 (hoặc 9M37MD)
– Vũ khí phụ: 1 x súng máy PKMB
– Động cơ: Động cơ diesel YaMZ-238 V, 240 mã lực
– Lượng nhiên liệu: 450 lít
– Phạm vi hoạt động: 500 km
– Tốc độ tối đa: 61,5 km/h (đường bộ); 6 km/h (lội nước).
9K35 Strela-10 (tiếng Nga: 9К35 «Стрела-10», tiếng Việt nghĩa là “Mũi tên-10”, tên NATO là SA-13 “Gopher”) là hệ thống tên lửa đất đối không tầm ngắn, cơ động cao của Liên Xô. Nó nhắm mục tiêu trực quan và sử dụng hướng dẫn quang học/hồng ngoại. Hệ thống này chủ yếu nhằm mục đích đối phó với các mối đe dọa ở độ cao thấp, chẳng hạn như máy bay trực thăng.
9K35 là phiên bản kế thừa của 9K31 Strela-1 và cũng có thể sử dụng tên lửa của Strela-1 thay cho 9M37.
Việc phát triển hệ thống 9K37 Strela-10SV được bắt đầu vào ngày 24/7/1969. Quyết định bắt đầu phát triển hệ thống hoạt động trong mọi thời tiết mới được đưa ra bất chấp sự phát triển đồng thời của hệ thống tên lửa/súng lai trong mọi thời tiết 2K22 “Tunguska” chủ yếu là biện pháp kinh tế. Việc có một hệ thống có thời gian phản ứng nhanh và khả năng chống nhiễu tần số vô tuyến nặng cũng được coi là lợi thế.
Thay vì được gắn trên khung BRDM lội nước nhưng được bọc thép nhẹ như 9K31, 9K35 được gắn trên một chiếc MT-LB được sửa đổi, bánh xích cơ động hơn, có nhiều chỗ hơn cho thiết bị và nạp lại tên lửa. Khả năng lội nước được cung cấp ở một số biến thể dưới dạng phao chứa đầy polyurethane.
Hệ thống Strela-10SV và tên lửa 9M37 của nó đã được thử nghiệm ở phạm vi Donguzkom từ năm 1973 đến năm 1974, nhưng kết quả thật đáng thất vọng: hệ thống này bị phát hiện thiếu sót về khả năng tiêu diệt tên lửa, độ tin cậy của phương tiện, cùng nhiều thứ khác. Do đó, việc chấp nhận sử dụng dịch vụ đã bị trì hoãn cho đến ngày 16/5/1976, vào thời điểm đó các cải tiến đã được đưa vào hệ thống.
Sự phát triển của hệ thống tiếp tục trong suốt nhiều năm thông qua các biến thể Strela-10M, -10M2 và -10M3 được giới thiệu cùng với những cải tiến khác về liên lạc vô tuyến và cung cấp khả năng tích hợp tốt hơn với dữ liệu hình ảnh trên không của hệ thống phòng không tích hợp của Liên Xô. Các tên lửa cải tiến (9M37M và 9M333) cũng đã được phát triển và đến tháng 9/2007, biến thể 9K35M3-K Kolchan, gắn trên khung bánh xe BTR-60, đã được trưng bày lần đầu tiên tại Triển lãm hàng không Moscow MAKS 2007.
Lực lượng Vũ trang Nga sẽ nhận được 72 tổ hợp tên lửa phòng không tầm ngắn di động tiên tiến “Strela-10M4” vào năm 2016. Năm 2014, Lực lượng Dù Nga đã nhận được lô 18 xe “Strela-10M4” đầu tiên. Việc hiện đại hóa thiết bị giúp kéo dài “tuổi thọ” của hệ thống phòng không thêm 3-5 năm.
Strela-10M dự kiến sẽ được thay thế bằng hệ thống tên lửa phòng không Sosna. Hệ thống này dựa trên khung gầm MT-LB gồm 12 tên lửa điều khiển chùm tia Sosna-R 9M337 với tầm bắn 10 km và độ cao 5 km…
Có trong biên chế các nước
– Afghanistan; Bulgaria; Tiệp Khắc; Hungary; Iraq; Libya; Ba Lan; Slovakia; Liên Xô; Nam Tư; Ăng-gô-la; Armenia; Azerbaijan; Belarus; Cuba; Croatia; Cộng hòa Séc; Georgia; Ấn Độ; Jordan; Kazakhstan; Kyrgyzstan; Lào; Bắc Macedonia; Mông Cổ; Triều Tiên; Serbia; Syria; Turkmenistan; Ukraine;
– Nga: 350. Đang sản xuất tên lửa 9M333 (2024). 100 Strela-10MN vào năm 2012-2020.
– Việt Nam: 20./.
