Tổng quan:
– Kiểu loại: tên lửa hành trình chống hạm
– Xuất xứ: Ukraine
– Đang phục vụ: năm 2021 đến nay
– Được sử dụng bởi: Hải quân Ukraine
– Nhà thiết kế: Luch
– Khối lượng: 870 kg
– Trọng lượng đầu đạn: 150 kg
– Tầm hoạt động: 300 km (190 hl)
– Tốc độ tối đa: cận âm
R-360 Neptune (tiếng Ukraina: Р-360 «Нептун») là một tên lửa hành trình chống hạm của Ukraina do Cục thiết kế Luch phát triển.
Thiết kế của Neptune dựa trên tên lửa chống hạm Kh-35 của Liên Xô, với tầm bắn và hệ thống điện tử được cải thiện đáng kể. Hệ thống này được thiết kế để đánh bại tàu chiến mặt nước và tàu vận tải có lượng giãn nước lên đến 5.000 tấn, theo đoàn hoặc di chuyển riêng lẻ.
Hệ thống được đưa vào trang bị cho Hải quân Ukraine vào tháng 3/2021.
Tên lửa lần đầu tiên được tiết lộ tại triển lãm quốc tế về Vũ khí và An ninh (Arms and Security 2021) ở Kyiv.
Các lần phóng thử đầu tiên của tên lửa được cho là vào quý 2/2016. Việc sản xuất các hệ thống tên lửa tiên tiến đã diễn ra với sự hợp tác của các doanh nghiệp Ukraine khác, bao gồm Artem Luch GAhK, Công ty Chế tạo Máy bay Nhà nước Kharkiv, Motor Sich (động cơ phản lực cánh quạt MS-400), Pivdenne YuMZ Pivdenmash, Lviv LORTA và các thiết bị điện tử radar khác, Vyshneve ZhMZ Vizar Kyiv, Radionix (thiết bị tìm kiếm), Arsenal SDP SE (hệ thống định vị) và những đối tác khác.
Các cuộc thử nghiệm đầu tiên của hệ thống được tiến hành vào ngày 22/3/2016, với sự tham dự của Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia NSDC (National Security and Defense Council) Oleksandr Turchynov. Vào giữa năm 2017, tên lửa Neptune đã được thử nghiệm đồng thời với các cuộc thử nghiệm của tổ hợp tên lửa Vilkha. Tuy nhiên, không giống như Vilkha, các kết quả thử nghiệm và khả năng của Neptune (Sao Hải Vương) không được công khai. Theo dịch vụ báo chí của NSDC, cuộc phóng thử nghiệm thành công đầu tiên của hệ thống đã diễn ra vào ngày 30/01/2018. Vào ngày 17/8/2018, tên lửa đã bắn trúng mục tiêu ở cự ly 100 km (62 hl) trong các cuộc thử nghiệm ở miền Nam Odesa. Vào ngày 6/4/2019, tên lửa một lần nữa được thử nghiệm thành công, đánh trúng mục tiêu trong các cuộc thử nghiệm gần Odesa. Theo Tổng thống Petro Poroshenko, hệ thống Neptune sẽ được chuyển giao cho quân đội Ukraine vào tháng 12/2019.
Sau khi cả Hoa Kỳ và Liên bang Nga rút khỏi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung, Ukraine tuyên bố đang xem xét phát triển tên lửa hành trình tầm trung. Các nhà phân tích coi tên lửa Neptune tầm xa là một ứng cử viên cho nỗ lực như vậy.
Ukraine đã ký một bản ghi nhớ với Indonesia về việc ký kết hợp đồng cung cấp một số tên lửa Neptune, được báo cáo lần đầu vào tháng 12/2020. Do đó, Indonesia có thể trở thành người mua nước ngoài đầu tiên của Neptune.
Vào tháng 3/2021, Hải quân Ukraine đã có được những chiếc đầu tiên của RK-360MC Neptune.
Vào ngày 3/4 hoặc ngày 4/4/2022, Oleksiy Arestovych, cố vấn của Văn phòng Tổng thống Ukraine tuyên bố tàu khu trục Đô đốc Essen của Nga đã bị hư hại bởi một tên lửa Neptune. Người Nga không bình luận về yêu sách và con tàu vẫn tiếp tục sứ mệnh của mình như bình thường.
Vào ngày 13/4/2022, các nguồn tin Ukraine cho rằng tàu tuần dương Moskva của Nga đã bị bắn trúng hai tên lửa Neptune, dẫn đến cháy một kho đạn trên tàu. Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố, không thảo luận về nguyên nhân, rằng một đám cháy đã khiến đạn dược phát nổ và thủy thủ đoàn đã được sơ tán toàn bộ. Nga báo cáo rằng con tàu vẫn còn nổi sau ngày xảy ra hỏa hoạn, nhưng truyền thông nhà nước Nga sau đó đưa tin rằng nó đã chìm trong thời tiết khắc nghiệt trên đường kéo về.
Các tàu tuần dương lớp Slava như Moskva thường “được biết đến với khả năng tấn công, không phải vì hệ thống phòng thủ hay khả năng kiểm soát thiệt hại của chúng”. Moskva là tàu chiến lớn nhất bị đánh chìm trong chiến đấu kể từ Thế chiến II.
Khi được triển khai, hệ thống phòng thủ bờ biển Neptune bao gồm bệ phóng di động USPU-360 đặt trên xe tải, 4 tên lửa, xe vận tải/nạp đạn TZM-360, xe chỉ huy và điều khiển RCP-360 và xe chở hàng đặc biệt. Hệ thống được thiết kế để hoạt động cách bờ biển tới 25 km (16 hl).
Tên lửa Neptune bao gồm động cơ tên lửa có chiều dài 5,05 m, với một cánh cứng hình chữ thập. Tên lửa Neptune được thiết kế để đặt trong các thùng chứa vận chuyển và phóng TLC (transport and launch containers) với kích thước 5,30 x 0,60 x 0,60 m./.
